• Home
• Canon Text
• Romanized
• śāstrapiṭaka
• yoginītantraṭīkā
• Hevajraprakāśa

Hevajraprakāśa

Technical Details

p.1

[namaskriyā, maṇgalācaraṇa, etc.] 

iha tu | utpattikramo vaktavyaḥ || tatra dvātriṁśatsādhanasūtraṁ dvātriṁśan-mahāpuruṣalakṣaṇaṁ viśuddhaṁ jālandharipādair uktaṁ | tac ca krameṇa vyākhyāsyāmaḥ ||

pūjācakraṁ caturbrahmaṁ paramaṁ sahajaṁ tathā |

sveṣṭadevas tathā rakṣācakraṁ śūnyādhimokṣakam ||

śmaśānaṁ kūṭabhavanaṁ hetumaṇḍalavisphuṭam |

drutāpattiḥ samutthānaṁ nyāso devṣātmavigrahaḥ ||

namaḥ śrīherukāya ||

śūnyāśūnyātmakaṁ nāthaṁ sahajaṁ sitavigraham |

dvibhujaikāsyakaṁ cāpi śrīherukam praṇamya yam ||

ye tatpariṇatākārāḥ ṣaṭṣodaśabhujādayaḥ |

nairātmyāyās tathā teṣāṁ sādhanaṁ mantriṇocate ||

tatra śrīmadācāryasaroruhapādaviracitavicitrahevajrasādhanasya vajrapradīpā nāma ṭippaṇī kṛtiḥ śrījālandharipādānām | ata eva tattadarthaprakāśano dveṣavajrasādhanaṁ kṛtir bhadrapādānām | evam api | mandabuddhinā tat śrutvā bhāvayituṁ na śakyata iti vicintya | tatsādhanavajrapradīpādveṣavajrasādhanebhyaḥ samākṛsya | mūlatantram anugamya | mandabuddhimataḥ svacittena samyakpratyetavyāyotpattyutpannakramasādhanāni mayā miśrīkriyante || hevajre 'py uktam |

kramam utpattikaṁ caiva - utpannakramam eva ca |

kramadvayaṁ samāśritya vajriṇā dharmadeśanā ||

tatrotpannakramasādhanaṁ prajñāpāramitādisūtrāntarānusāreṇāpi boddhavyam ||

p.2

utsargo jñānacakraṁ cābhiṣeko mudraṇaṁ tathā |

sudhāsvādo jagatkāryaṁ ṣaḍaṇgaś ca prabhāsvaram ||

utthānaṁ mantrajāpaś ca baliḥ sūkṣmākhyayogakaḥ |

bhūyo nyāso vihāraś ca bhojanaṁ caraṇaṁ śyaḥ |

punarutthānam ity evaṁ dvātriṁśatsūtrasaṁgrahaṁ ||

1 pūjācakram

ādau tāvat pādadeśanātriśaranagamanādipoṣadhaparyantaṁ gṛhītvā | ṣaṭpāramitāsuśikṣito vajrācāryam ārādhya | yathoktavidhinā śrīhevajroktamaṇḍale praviṣṭaḥ | yathāparipātyābhiṣiktaḥ | sarvasattvārthodyatamatiḥ | śrīmaddhekāravajraṁ sādhayitukāmo yogī gupte mano'nukūle sthāne vajraparyaṇkeṇa viśvavajrāṇkitasukhāsanamadhyāsīnaḥ śrīhevajraṁ sādhayet | yāvad ūṣmāprāptiḥ syāt || śrīheruko 'ham iti vāratrayam uccārya | vakṣyamāṇakrameṇa sveṣṭadevatām ālambya | sthānātmayogarakṣāṁ kuryāt |

oṁ rakṣa 2 hūṁ 3 phaṭ svāhā || oṁ vajrasattva hūṁ || oṇ āḥ hūṁ ||

p.3

tadanu svahṛdi padme rephapariṇatasūryamaṇḍale nīlavaṁahūṁkāraṁ pañcaraśmikaṁ dṛṣṭvā | tadraśmibhir anantalokadhātūn ababhāsya | sveṣṭadaivataṁ gauryādiyoginīcakraparivṛtaṁ gurubuddhabodhisattvāṁś cākṛṣyākāśe purato vicintya | bāhyaguhyatattvapūjāviśeṣaiḥ pūjayet || tatra svahṛdbījān nirgatavīṇādidharmāparyantābhiḥ ṣoḍaśadevībhir vakṣyamā-ṇasvasvacihnahastābhinayapadābhiḥ paritoṣaṇam iti bāhyapūjā || taccakrasthitagauryādidevīhastagatasamayasaṁketadravyaḍhaukanabhāvaneti guhyapūjā || tatra -

gaurī mṛgalāñccanaṁ dharti caurī mārtaṇḍabhājanam |

vettālī vārihastā ca bhaiṣajyaṁ dharti ghasmarī ||

pukkasī balahastā ca śabarī rasadharī bhavet |

caṇḍālī ḍamarukaṁ vādayet ḍomby āliṇganaṁ pradarśayet ||

p.4

nairātmāsamāpattisukhānubhavāt sphuratsaṁhāravigrahaṁ nāma tattvam | tad eva tattvapūjeti || saṁpūjya bhagavadagrataḥ pāpadeśanādikaṁ kuryāt -

anādimati saṁsāre janmāvartaviḍambanaiḥ |

yat kṛtaṁ pāpakaṁ karma kāritaṁ cānumoditam ||

deśayāmy eṣa tat sarvaṁ punar na karaṇāya vai |

yat puṇyaṁ sarvajantūnāṁ cānumode svarūpataḥ ||

tathā laukikadevānāṁ buddhānāṁ khaḍgacārinām |

puṇyaṁ śrāvakabuddhānāṁ saṁbuddhānāṁ ca tāyinām ||

yat puṇyam anumodanāsahagataṁ cānuttarāyāṁ samyaksaṁbodhau pariṇāmayāmi sattvānāṁ bodhicittotpādāya || bhagavantaṁ traidhātukaikamūrtiṁ sahajānandasukhāgāraṁ śrīmaddherukavīraṁ buddham | taddeśita-maṇḍalamudrāmantrādikaṁ dharmam | taccakrasthitagauryādidevīgaṇaṁ ca saṇghaṁ śaraṇaṁ gaccāmi yāvad ā bodhimaṇḍataḥ || sarvasattvārthakaraṇahetubhūtāyāṁ sarvākāravaropetaśūnyatālakṣanāyāṁ samyaksaṁbodhau śūnyatākaruṇābhinnaṁ bodhicittam utpādayāmi || anuttaraṁ mārgam 

p.5

āśrayāmi yad uta vajrayānam | punas tebhya ātmanātmā dīyate sarvasattvānāṁ sarvasukhopadhānāyeti || pūjācakraṁ nāma prathamasūtram ||1||

2 caturbrahmam

tadanv anādau bhavacakre saṁsarato mama mātṛpitṛbhrātṛbhaginyā dirūpāḥ sattvā iti parikalpya | teṣv ekaputrapremalakṣaṇāṁ mahāmaitrīṁ bhāvayet || tataḥ sarvāṁs tān saṁsārārṇavapatitān aśaraṇān dṛṣṭvā | duḥkhitaḥ krandano yogī duḥkhāt duḥkhahetor vā samuddharaṇābhilāṣasvabhāvāṁ mahākaruṇāṁ vibhāvayet || mahacittam utpādya sarve sambodhau mayā pratiṣṭhāpayitavyāḥ śrīherukarūpeṇātmānaṁ siddhaṁ buddhvā hasatīti muditā || lābhālābhastuti-nindāyaśo'yaśaḥsukhaduḥkhādigraho me na yujyata iti | aṣṭalokadhar-mavirahalakṣaṇām upekṣāṁ caturthīṁ bhāvayet || iti caturbrahmavihāraḥ ||2||

p.5

3 paramam

tadanu mṛtakākrāntam ātmānaṁ bhāvayitvā | jñānālokavajrasamādhiyogena prākṛtaśarīrābhāvaṁ dṛṣṭvā | śrīheruka ity akṣaracatuṣṭayārtham āmukhayantam bhāvayet sadupadeśād ity anenāśucitanor abhāva iti paramam ||3||

4 sahajam

tadanu jhaṭiti sahajanāthavyutthānaṁ cintayet | jhaṭiti buddhāgāramadhye vaṁkāreṇa nigaditaṁ vajrasattvaṁ mahāśāntaṁ jaṭāmukuṭinam vajraparyaṇkiṇopaviṣṭaṁ viśvapadme śavopari candrāsanasthaṁ dvibhujaikamukhaṁ śuklaṁ trinetraṁ dharmamudrābhṛta-karadvayaṁ dvātriṁśallakṣaṇadharaṁ vyañjanāśītivirājitaṁ sahajaherukaṁ vibhāvayet | anenaitat pratipāditam | akṣaraṣaṭkasya śrīherukavajram ity asya vaṁkāreṇa nigaditaṁ paramād vajrasattvaṁ sahajaherukākhyam iti sahajam ||4||

p.6

5 sveṣṭadevaḥ

tasya hṛdaye jraṁkārākṣarasya rephapariṇatasūryaṁ | tadardhaca-ndrabindupariṇāmena saṁpūrṇaṁ candramaṇḍalam | tanmadhyava-rtihūṁkāraṁ ca jagajjanmabījaṁ jakāreṇa sūcitam | kṛṣṇavarṇaṁ mahāghoram | hūṁkārapariṇataṁ vajraṁ tadvajravaraṭakamadhyasthaṁ hūṁtattvaṁ bhāvayet ||

tadanu sūryacandracihnabījapariṇāmena candrabimbamātraṁ vibhāvya | tadvinirgataṁ dveṣavajriṇaṁ mahābhīmam ākāśe dṛṣṭvā | vakṣyamāṇopadeśatas taṁ kṣīrodakanyāyena praveśya | sveṣṭadaivatarūpaṁ cintayet | trisattvātmakaṁ prabhum ||

sattvabimbasamudbhūtaṁ maṇḍaleśaṁ vibhāvayet ||

iti vacanāt || iti sveṣṭadevaḥ ||5||

6 rakṣācakram

evam aṣṭāsyādimahāghoraṁ dveṣavajraṁ bhāvayitvā | hūṁkārodbhūtān daśakrodhān jvālāmālākulān utsrjet pūrvādidikṣu || tatra pūrve yamāntakaṁ vairocanamukuṭinaṁ mahākṛṣṇavarṇaṁ vajramudgarahastam | dakṣiṇe prajñāntakaṁ ratnasaṁbhavamukuṭinaṁ mahāśukla -

p.7

varṇaṁ sitadaṇḍadharam | paścime padmāntakam amitābhamukuṭinaṁ mahāraktavarṇaṁ raktābjadharam | uttare vighnāntakam akṣobhyamukuṭinaṁ mahānīlavarṇaṁ karālavajradharam | aiśānyām acalaṁ mahākṛṣṇaṁ khaḍgadharam | āgneyāṁ ṭakkirājaṁ mahākṛṣṇavarṇaṁ vajrāṇkuśadharam | nairṛtyāṁ nīladaṇḍaṁ mahākṛṣṇaṁ nīladaṇḍadharam | vāyavyāṁ mahābalaṁ mahākṛṣṇaṁ triśūladharam || acalādayo 'kṣobhyamukuṭinaḥ || ūrdhva uṣṇīṣacakravartinaṁ vairocaneśaṁ pītaṁ pītacakradharam || adhaḥ sumbharājaṁ dhūmravarṇaṁ citteśamukuṭinaṁ muṣaladharaṁ bhayānakaṁ cintayet || ete krodhās trinetrā ūrdhvapiṇgalakeśāḥ | nānānāgopaśobhitāḥ | dvibhujaikamukhāḥ | kharvalambodarāḥ | vāme tarjanyāsaktavajrapāśdharā dhyātavyāḥ || kiṁ tu ṭakkyacalau lalitau divyābharaṇabhūṣitau vikṛtānanau | punaḥ sarve viśvābjasūrye pratyālīḍhapadena saṁsthitā draṣṭavyāḥ ||

evaṁ daśakrodharājānaḥ svasvasthāne nirmāṇam ātmatulyaṁ yamāntakādikrodharūpaṁ saṁsthāpya | saṁpuṭāñjalaṁ kṛtvā | saṁmukhibhūya aṣṭapadahṛdayopahṛdayamantraiḥ stutipūrvakaṁ kiṁ karisyāmo

p.8

vayaṁ krodhā vadantīti paśyet mantrī || tataḥ śāntikādikarmabhedenājñāpayet tān ḍākinīvajrapañjaroktamantreṇa -

oṁ sumbha nisumbha hūṁ | oṁ gṛhna 2 hūṁ | oṁ gṛhṇāpaya 2 ānaya hoḥ | bhagavan vidyārāja pūṁ phaṭ |

ity anenājñādānam || tato vajradharājñṁ saṁgṛhya | tatra svayam eva gatvā | indrādivighnagaṇān galake vajrapāśena baddhvā | svasvāstreṇa trāsayanto daśadikṣu nirmāṇeṣu samarpya | vajradharābhisaṁ mukhībhūya tiṣṭhantīti paśyet || tatrāyaṁ vighnagaṇaḥ | indro gauraḥ sitairāvatārūḍhaḥ sahasrākṣo ratnamukuṭī lalitatanuḥ | yamaḥ kṛṣṇo mahiṣārūḍhaḥ | ūrdhvapiṇgalakeśaḥ | kharvalambodaraḥ | varuṇaḥ śuklo vyomakaccapārūḍhaḥ phaṇāṇkitaśirā lalitanuḥ | kuberaḥ pīto naravāhanaḥ | ratnamukuṭī lalitatanuḥ | īśānaḥ śuklo vṛṣabhārūḍhaḥ | jaṭāmukuṭī kharvo bṛhatkukṣiḥ | agniś cāgāsano jaṭāmukuṭāṇkitaśirāḥ kharvaśarīro raktaḥ | rākṣaso dhūmraḥ śavāsano muktakeśaḥ kharvaḥ | vātaḥ śyāmaḥ pītahariṇāsanaḥ | ratnamukuṭī lalitatanuḥ | ūrdhve pitāmahaḥ pīto haṁsavāhanaḥ kharvalambodaro jaṭāmukuṭī | adhare 

p.9

pṛthivī pītā paṇkajasthitā | ratnamukuṭinī lalitatanvī || ete vighnā vamāntakādibhir gṛhītāḥ kātarodvignās trāṇārthaiṣaṇatatparā draṣṭavyāḥ || 

tadanu svahṛdbījād daśakrodham adhaḥ śūlākāraṁ kṛṣṇavarṇaṁ mahāghoraṁ pralayānaladuḥsaham | ūrdhve 'mṛtakuṇḍalyākāraṁ sphārayitvā | vighnagaṇamastakeṣu nirūpya | krodhān ājñāya | kīlayet ||

oṁ gha gha ghātaya 2 sarvaduṣṭān phaṭ 2 kīlaya 2 sarvapāpān phaṭ 2 hūṁ hūṁ vajrakīla vajradharo ājñāpayati sarvaduṣṭavighnānāṁ kāyavākcittavajraṁ kīlaya 2 hūṁ 2 phaṭ 2 |

iti kīlāropaṇam || tadanu sarve krodhā ātmacihnapariṇatavajramudgareṇākoṭayanti tān kīlān yāvad dharaṇītalagatā bhaveyuḥ | anena mantreṇa -

oṁ vajramudgara vajrakīlākoṭaya 2 hūṁ phaṭ |

ity ākoṭanam || tataḥ svasvanirmāṇaiḥ saha ekīkaraṇasamaye krodhasphuradvahninā vighnaparivārān dagdhān nirmūlīkṛtān paśyet || evam ākoṭya nirmūlīkṛtya ca | nirvighnībhūya paścāt  -

p.10

repheṇa sūryaṁ purato vibhāvya

tasmin ravau hūṁbhavaviśvavajram |

tenaiva vajreṇa vibhāvayec ca |

prākārakaṁ pañjarabandhanaṁ ca ||

atra cakāreṇa vajraśarajālaṁ vajravitānaṁ vajramayīṁ bhūmiṁ ca rasātalaparyantaṁ pratipāditaṁ cintayet | iti rakṣācakram ||6||

7 śūnyatādhimokṣaḥ

tataḥ śūnyatāṁ mahārakṣāṁ vibhāvya vakṣyamāṇakrameṇa -

bhāvyante hi jagat sarvaṁ manasā yasmān na bhāvyate |

sarvadharmaparijñānaṁ bhāvanā naiva bhāvanā ||

tadanu niḥśeṣavastutattvasārasaṁgrāhakaṁ mantram uccaret -

oṁ śūnyatājñānavajrasvabhāvātmako 'ham ||7||

p.11

8 śmaśānaṁ

tanmadhya ākāśavyāpinīṁ prajñāṁ ekārākārāṁ śuklāṁ bhāvayet | tadupari paṁkārajaṁ viśvapadmam | tadupari hūṁkārajaṁ viśvavajram | viśvavajravedikāmadhye yaṁkārajam ardhacandrākāraṁ nīlavarṇaṁ vāyumaṇḍalam | tatas trikoṇaṁ raṁkārajāgnimaṇḍalaṁ raktam | tato vartulaṁ vaṁkārajaṁ varuṇamaṇḍalaṁ śuklam | tadupari pṛthvīmaṇḍalaṁ caturasraṁ laṁkārajaṁ pītam | koṇeṣu vajracatuṣṭayaṁ pītam | tanmadhyavarti vijñānaṁ viditvā | etat sarvaṁ pariṇamya caturmahābhūtamaṇḍalam | jhaṭiti kūṭāgāram aṣṭaśmaśānamaṇḍitaṁ cintayet ||

yathānukramato vṛyadināmepacānvitāny aṣṭa śmaśānāni kathyante |

pūrve caṇḍograṁ nāma mahāśmaśānam || tatra vṛkṣaḥ śirīṣaḥ | yakṣo gajānanaḥ sitaḥ | dikpatiḥ śakraḥ | nāgo vāsukiḥ pītaḥ | megho garjito nāma viśvavarṇaḥ | parvataḥ sumeruś catūratnamayaḥ | caityaḥ sitavajro nāma tiṣṭhati ||1||

dakṣiṇe karaṇkabhīṣaṇaṁ nāma mahāśmaśānam || tatra vṛkṣaś cūtaḥ | yakṣo mahiṣamukhaḥ kṛṣṇaḥ | dikpatir yamaḥ | nāgaḥ padmaḥ sitaḥ | megha āvartako viśvavarṇaḥ | parvato malayo gauraḥ | caityaḥ kṛṣṇavajro nāma tiṣṭhati ||2||

paścime jvālākulaṁ nāma mahāśmaśānam || tatra vṛkṣo 'śokaḥ | yakṣo makarānanaḥ | dikpatir varuṇaḥ śuklaḥ | nāgaḥ karkoṭako raktaḥ | 

p.12

megho ghoro nāma viśvavarṇaḥ | parvataḥ kailāsaḥ śvetaḥ | caityaḥ sitasaṁjñāvajro nāma tiṣṭhati ||3||

uttare gahvaraṁ nāma mahāśmaśānam || tatra vṛkṣo 'śvatthaḥ | yakṣo manuṣyamukho gauraḥ | dikpatiḥ kuberaḥ | nāgo takṣakaḥ kṛṣṇaḥ | megho ghūrṇito nāma viśvavarṇaḥ | parvato mandaraḥ śyāmaḥ | caityo gaurasaṁskāravajro nāma tiṣṭhati ||4||

aiśānyāṁ lakṣmīvanaṁ nāma mahāśmaśānam || tatra vṛkṣo vaṭaḥ | yakṣo gomukhaḥ sitaḥ | dikpatir maheśvaraḥ | nāgaḥ śaṇkhapālo nāma pītaḥ | meghaś caṇḍo nāma viśvavarṇaḥ | parvato mahendraḥ kṛṣṇaḥ | caityaḥ śvetaś cittavajro nāma tiṣṭhati ||5||

āgneyyāṁ aṭṭaṭṭahāsaṁ nāma mahāśmaśānam || tatra vṛkṣaḥ karañjakaḥ | yakṣaś cāgānano raktaḥ | dikpatir hutāśanaḥ | nāgo mahāpadmaḥ śyāmaḥ | megho ghano nāma viśvavarṇaḥ | parvato gandhamādanaḥ pītaḥ | caityo raktaḥ kāyavajro nāma tiṣṭhati ||6||

p.13

nairṛtyāṁ ghorāndhakāraṁ nāma mahāśmaśānam || tatra vṛkṣo latāparkaṭiḥ | yakṣaḥ kṛṣṇo mṛtakānanaḥ | dikpatī rākṣasaḥ | nāgo 'nantaḥ pāṇḍaraḥ | megho pūraṇo nāma viśvavarṇaḥ | parvato hemo nāma śvetaḥ | caityaḥ kṛṣṇo ratnavajro nāma tiṣṭhati ||7||

vāyavyāṁ kilikilāravaṁ nāma mahāśmaśānaṁ || tatra vṛkṣo 'rjunaḥ | yakṣaḥ śyāmo mṛgānano nāma | dikpatir maruto śyāmaḥ | nāgaḥ kulikaḥ karburaḥ | megho varṣaṇo nāma viśvavarṇaḥ | parvato nīlaḥ śrīparvato nāma | caityaḥ śyāmo dharmavajro nāma tiṣṭhati ||8||

ete maharddhikā yakṣā dvibhujā vṛkṣārdhaniḥsṛtakāyāḥ | asṛkparipūrṇanarakapālavyagravāmakarāḥ | nānārasagrahaṇābhinayadakṣiṇakarakamalāś cintanīyāḥ || etāni haritaśādvalanūtanāṇkuritapatrapuṣpā-dyalaṁkṛtanānātarubhir ghanāni | kākakokilolūkaśukaśārikākapotaka-potikāgṛdhrādinānāpakṣigaṇair upaśobhitāni | siṁhavṛkaśārdūlabha-llūkaśūkarādinānāmṛgaiḥ paripūritāni | nānāsugandhikusumair ākulīkṛtāni | nānāsarpasaṁkulair bhayānakāni | haḍḍamuṇḍapakṣakaṇ-kālakapālaśavādibhir nānāsthānapradeśamaṇḍitāni | punar nānāpra -

p.14

deśeṣu vihāravihārīdhyānāgāravāpikābhir upaśobhitāni | yogiyoginyava-dhūtāvadhūtīdhyāyidhyāyinīyakṣayakṣiṇīpretapretīrākṣasarākṣasīkumbhā-ṇḍakumbhāṇḍībhūtabhūtīḍākaḍākinīvīravīriṇīsamūhaiḥ samayasaṁke-tāsaktacittair anvitāni | hāsyalāsyavilāsāliṇgananakhapradānānandādi-prāptaḍākaḍākinīgaṇaiḥ paripūritāni ||

tadanv ānandacittaiḥ kecid vajrapadair nartayantaḥ | kecid vajragītair gāyantaḥ | kecin nānāsamayācārair ācārayantaḥ | kecit pañcāmṛtapañcapradīpair bhakṣayantaḥ | kecin nānāvastūny upaḍhaukayantaḥ | kecin nānāsattvān saṁtarpayantaḥ | kecin madanāni pibanto draṣṭavyāḥ || apare ca ḍākaḍamarupaṭahamardalajharavīṇāveṇu-vaṁśādibhir nānāvādyair vādayantaḥ || punar anekasiddhavidyādha-rakinnaramahoragagandharvadevāsuragaruḍaiḥ saprajñakaiḥ samūhair ākīrṇāni | kilikilāravāṇi ghoragahvarāṇy atibhayānakāni | atha ca navanāṭyarasena manohlādakarāṇi | vetāḍabhūtasaṁghaiḥ sahitāny aṣṭa śmaśānāny aṣṭavijñānaviśuddhāni | tatra cakṣurvijñānaṁ | śrotavijñānaṁ | ghrāṇavijñānaṁ | jihvāvijñānaṁ | kāyavijñānaṁ | manovijñānaṁ | kliṣṭamanovijñānaṁ | ālayavijñānaṁ | ceti || śmaśānam ||8||

p.15

9 kūṭāgāram

tanmadhya uktavāyvādicarturmahābhūtapariṇataṁ kūṭāgāram | asya ca caturasraṁ vajrasūtraṁ ca pañcendriyaviśuddhyā | catvāri dvārāṇi catuḥsmṛtyupasthānaviśuddhyā | catvāras toraṇāś catuḥprahāṇaviśuddhyā | caturvedikā caturṛddhipādaviśuddhyā | catvāraḥ koṇā hārārdhahāraṁ ca pañcabalaviśuddhyā | āryāṣṭāṇgaviśuddhyāṣṭau stambhāḥ prakalpitāḥ | saptabodhyaṇgaviśuddhyā pakṣiṇīkramaśīrṣacatracāmaravitā-naghaṇṭāpatākāś ca | evaṁ sapatatriṁśadbodhipākṣikadharmaviśuddhyā | itthaṁbhūtaṁ pratītyasamutpannaṁ pariśuddhabuddhakṣetrasaṁkṣeparūpaṁ mahāmokṣapuraṁ vairocanaviśuddhaṁ prabhāsvarasvabhāvaṁ | dvādaśaśūkaviśvavajravedikopari kūṭāgāraṁ cintayet || tatra pūrve śūkatrayaṁ śuklaṁ | dakṣiṇaṁ pītaṁ | paścimaṁ raktam | uttaraṁ śyāmaṁ | madhye nīlavarṇaṁ vedikāyāṁ ca dhyāyāt ||

idānīṁ ṣoḍaśadevīvinyāsaḥ kathyate | vajrasūtram eva pañca rekhās | tābhyo bāhye devatāpaṭṭikāyāṁ mūladvāram ārabhya dvidvipārśveṣu dakṣiṇāvartena dvidviyoginyo 'nukrameṇa candrasūryamadhya-gatārdhendubinduyuktasvasvākṣarabījaniṣpannāḥ pūjādevyaḥ svasvanāmābhinayasthitāḥ | vīṇā pītā | vaṁśā raktā | mṛdaṇgā dhūmrā | murajā

p.16

sitā | mālā pītā | lāsyā raktā | gītāruṇā | nṛtyā viśvavarṇā | puṣpā śuklā | dhūpā kṛṣṇā | dīpā kanakābhā | gandhā pītā | ādarśā sitā | rasā raktā | sparśā haritā | dharmā sitā | etāḥ sarvāś candrāsanasthāḥ ṣoḍaśakalāviśuddhyā draṣṭavyāḥ | etābhiḥ śobhitam iti kūṭāgāram ||9||

10 hetumaṇḍalam

tadanu kūṭāgāramadhye viśvadalakamalakarṇikopari māracatuṣṭayaṁ dakṣiṇottaraśiraskam uttānam | skandhakleśamṛtyudevaputrā-bhidhānakaṁ paśyet || tatra skandhamāro brahmā | kleśamāro viṣṇuḥ | mṛtyumāro maheśvaraḥ | devaputramāro devendraḥ | etan māracatuṣṭayaṁ sūryākrāntahṛdayam || pūrvādidigdaleṣu | brahmā-indra-viṣṇu-maheśvarāḥ | aiśānyādividigdaleṣu | yama-kubera-nairṛti-vemacitriṇaś ceti | ete cāṣṭau candreṇākrāntahṛdayāḥ || viśvadalakamalādivemacitri-paryantaṁ kūṭāgāraṁ niṣpattikāla eva niṣpannam ||

hṛtsūryopari dviguṇākārādisvarapariṇāmena dvātriṁśallakṣaṇasūcakaṁ candramaṇḍalam ādarśajñānasvabhāvakam | tadupari catustriṁ-śatkādivarṇan ḍa-ḍha-da dha-ya-lety akṣaraṣaṭkena sahānulomavilomato dviguṇīkṛtya | aśītyakṣarapariṇāmena sūryamaṇḍalam aśītyanuvyañjana-sūcakaṁ samatājñānasvabhāvakaṁ paśyet || saṁpuṭamadhye hūṁ -aṁ-bījadvayapariṇatakaroṭakartikaṁ tābhyām evāṇkitam iti pratyavekṣa-ṇājñānam || tato bījadvayavinirgataraśmijālair anantalokadhātūn ava -

p.17

bhāsyānīya ca | tatraiva praveśya | sarveṣām aikyam iti kṛtyānuṣṭhā-najñānam | aikyapariṇāmena jhaṭity ātmānaṁ vakṣyamāṇacihnādinā niṣpannaṁ śrīherukarūpaṁ sveṣṭadevaṁ ṣoḍaśabhujaṁ ṣaḍbhujaṁ caturbhujaṁ dvibhujaṁ vā hetuvajradhararūpam || tathaiva niṣpannaṁ nairātmādyāśliṣṭakandharaṁ suviśuddhadharmadhātujñānam | tit pañcākārābhisambodhiḥ ||

pūrvādidikkrameṇa candre tathaiva candrārkasaṁpuṭamadhye gaṁ caṁ vaṁ ghaṁ puṁ śaṁ caṁ ḍaṁ iti bījāṣṭakaṁ paśyet || tatpariṇatāni gauryādīnāṁ cihnāni | kartikṛpīṭakurmasarpasiṁhabhikṣucakravajrāṇi tair eva bījair adhiṣṭhitāni cintayet || etat sarvaṁ pariṇamya | pañcākārābhisambodhyā gauryādayo niṣpādanīyāḥ | vakṣyamāṇakrameṇa varṇacihnādinā || iti hetumaṇḍalam ||10||

11 drutāpattiḥ 

evaṁ sveṣṭadevatākṛtiṁ niṣpādya | nairātmādiḍākinīcakraṁ ca svavidyayā sahaikarasam āpannaṁ paśyet | samādhisamayaraśminākṛṣya | raktahoḥkārapaṇktidvayapariveṣṭitaṁ gandharvasattvaṁ mahāsukhamayaṁ cakraḍākadvāreṇa praveśya | bhagavān atyantaparamamahāsukha -

p.18

rasena svavidayā saha mahārāgānurāgato drutāpanno bījarūpeṇāvasthito 'bhūt | iti drutāpattiḥ ||11||

12 samutthānam

atha pukkasyādayaś catasro devyo 'tiviṣaṇṇāś cakrapater abhāvaṁ dṛṣṭvā | anāthā vayam iti matvā | mahādaurmanasyaprāptā atīvatkaṇṭhitāś cittaprabodhakārikābhir vajragītikābhir bhagavantam utthāpayanti ||

uṭṭha bharāḍo karuṇamaṇu pukkasi mahu paritāhi |

mahāsuhajoeṁ kāma mahuṁ ccaḍḍahi suṇṇasamāhi ||

tojjha vihuṇṇe marami haūṁ uṭṭhahi tuhu hevajja |

caḍḍahi suṇṇasahāvaḍā śabariā sijjhaū kajja ||

p.19

loya nimantiya surāpahu suṇṇe accasi kīsa |

haūṁ caṇḍālī viṇṇamami taī viṇu uhami ṇa dīsa ||

indī-ālī uṭṭha tuhu haūṁ jāṇami tuha citta |

amhe ḍombī ce-a-maṇu mā karu karuṇavicitta ||

tattvagītapracodito bhagavān cirapraṇidhānāvedhasāmarthyavaśād tiṣṭhet svapnaprabodhitavat ||

yogo nāma samādhiḥ

tatrāyam utthānakramaḥ pañcākāraprayogataḥ | amṛtadravenduvan māyopamavijñānam | tadamṛtadravapariṇāmena pañcajñānamayaṁ bodhicittam | tatrālipariṇata ādarśajñānaṁ candraḥ | kālipariṇataḥ sa -

p.20

matājñānaṁ sūryaḥ | tayor madhyagataṁ bījaṁ bījapariṇataṁ cihnaṁ tadaṇkitaṁ pratyavekṣaṇam ucyate | "sarvair ekam anuṣṭhānam" iti kṛtyānuṣṭhānam | bimbaniṣpattiḥ śuddhadharmatā | tac ca pañcajñānamaya-bodhicittotthānakiraṇaiḥ sacarācaram ānīya māṇdaleyaṁ ca tatraiva samarasaṁ kṛtvā śaraccandramaṇḍalākāraṁ bodhicittaṁ paśyed iti yogo nāma samādhiḥ ||

anuyogo nāma samādhiḥ 

tadanu jhaṭiti tatpariṇātaṁ sahajabimbaṁ śaraccaśadharākāram anantalokadhātuvyāpakaṁ dharmamudrāyutakaradvayaṁ pañcajñānamayaṁ māyopamaṁ sahajaherukaṁ paśyed ity anuyogo nāma samādhiḥ ||12||

13 nyāsaḥ

atiyogaḥ

bimbasthānaṁ niṣpādyaivam | atiyogaṁ skandhadhātvāyataneṣu bījanyāsaṁ kuryāt | vajrādikhecarīparyantānām | āṁ nyased rūpaskandhe vajrāyāḥ | iṁ vedanāskandhe gauryāḥ | īṁ saṁjñāskandhe vāriyoginyāḥ | uṁ saṁskāraskandhe vajraḍākinyāḥ | aṁ vijñānaskandhe nairātmyāyāḥ | ūṁ māṁse pukkasyāḥ | ṛṁ rakte śabaryāḥ | ṝṁ bodhicitte caṇḍālyāḥ | ḻṁ rūpāyatane nyased aparagauryāḥ | eṁ śabde cauryāḥ | aiṁ gandhe vettālyāḥ | oṁ 

p.21

rase ghasmaryāḥ | auṁ sparśe bhūcaryāḥ | aṁ dharmadhātau khecaryāḥ || atiyogaḥ ||

nahāyogo nāma samādhiḥ

tato nābhau catuḥṣaṣṭidalaṁ | hṛdy aṣṭadalaṁ | kaṇṭhe ṣoḍaśadalaṁ | lalāṭe dvātriṁśaddalam | aṁ hūṁ oṁ haṁ vinyasya | kāyavākcittādhiṣṭhānaṁ cintayet || oṁkāraṁ sitaṁ śirasi dhyātvā | tasmāt kāyavajrasamūhena gaganam āpūrya | tatraiva jīje praveśya | kāyavajro bhavet | oṁ kāyavajrātmakāḥ sarvadharmāḥ kāyavajrātmako 'haṁ iti paṭhan | āḥkāraṁ raktaṁ vākpathe dhyātvā | tasmāt vāgvajrasamūhena gaganam āpūrya | tatraiva bīje praveśya | vāgvajro bhavet | oṁ vāgvajrātmakāḥ sarvadharmā vāgvajrātmako 'haṁ iti paṭhan | hūṁkāraṁ kṛṣṇaṁ hṛdi dhyātvā | tasmāc cittavajrasamūhena gaganam āpūrya | tatraiva bīje praveśya | cittavajro bhavet | oṁ cittavajrātmakāḥ sarvadharmāś cittavajrātmako 'ham iti | kāyavākcittādhiṣṭhānaparyantena nyāsaḥ | iti mahāyogo nāma samādhiḥ ||13||

p.22

14 dveṣātmā 

tataḥ pūrvoktakrameṇa sattvabimbasamudbhūtaṁ caturṇāṁ herukarūpāṇāṁ madhye sveṣṭadevaṁ prajñāsamāpannam ātmānaṁ kṛṣṇavarṇaṁ mahāghoraṁ sattvahṛdaye candrabījādiniṣpannaṁ dveṣātmakaṁ paśyet || vakṣyamāṇakrameṇa cihnādikaṁ dhyātvā trisamayam ārabhet | tatrātmasamayo vajradhararūpatā | svahṛdi sūrye ātmasamayavaj jñānasamayam | taddhṛdi samādhisamayaṁ hūṁkāraṁ cintayet ||

iti dveṣātmā ||14||

15 utsargaḥ

mudrāsādhanam

evaṁ trisamayātmako bhūtvā mudrāsādhanam ārabhet |

prajñām acañcalāṁ prāpya sādhake bhaktivatsalām |

yāṁ sarvalakṣaṇopetāṁ sarvasattvahitaiṣiṇīm ||

tasyāḥ śirasi oṁkāraṁ hṛdi hūṁkāraṁ | nābhau svākāram | ūruyugme āḥkāraṁ | pādayor hākāraṁ nyased iti | aṇganyāsas tu yathātmani tathā bhagavatyāḥ ||

p.23

rūpaskandhe bhaved vajrā gaurī vedanāyāṁ smṛtā |

saṁjñāyāṁ vāriyoginī saṁskāre vajraḍākinī |

vijñānaskandharūpeṇa sthitā nairātmyayoginī ||

pṛthivī pukkasī khyātā abdhātuḥ śabarī smṛtā |

tejaś caṇḍālinī jñeyā vāyur ḍombī prakīrtitā ||

rūpe gaurī sadā khyātā śabde caurī prakīrtitā |

vettālī gandhabhāge ca rase ghasmarī kīrtitā |

sparśe ca bhūcarī khyātā khecarī dharmadhātutaḥ ||

ādiyogo nāma samādhiḥ |

evaṁ bhagavatyāḥ sakandhadhātvāyataneṣu bījanyāsaṁ kṛtvā | padmavajrādhiṣṭhānaṁ kuryāt || āhkāreṇa tridalaṁ padmam āhlādakaraṁ dhyātvā | hūṁkāreṇa kamalakośakiñjalkaśuṣiraṁ vicintya | tadanu hūṁkārasaṁbhūtaṁ vajraṁ vibhāvya | oṁkāreṇa tanmaṇiśuṣiraṁ ca dhyātvā | mantreṇanenādhitiṣṭhet ||

oṁ padma sukhādhāra mahārāga sukhaṁdada |

caturānandabhāg viśva hūṁ hūṁ hūṁ kāryaṁ kuruṣva me ||

oṁ padma sukhādhāra mahārāga sukhaṁdada |

caturānandabhāg viśva hūṁ hūṁ hūṁ kāryaṁ kuruṣva me ||

oṁ vajra mahādveṣa caturānandadāyaka |

khagamukhaikaraso nātha hūṁ 3 kāryaṁ kuruṣva me ||

p.24

bāhyamudrābhāve manonirmitāṁ mudrāṁ prāpya | tasyāṁ pañcakulakalāpakramādikaṁ ca kṛtvā | anurāgaṇam ārabhet -

oṁ sarvatathāgatānurāgaṇavajrātmakāḥ sarvadharmāḥ |

oṁ sarvatathāgatānurāgaṇavajrasvabhāvātmako 'ham ||

iti kṛtvā | vāgvajrāhaṁkāreṇa hūṁkāram uccārayan vajraṁ cālayet || śūnyatādhi mokṣādi ratisukhaparyantenādiyogo nāma samādhiḥ || ||

etac ca prajñopāyaikarasamahāsukhasaṁbhavabodhicittaṁ phaṭkāra-vinirgataṁ niścitya pūjāṁ kuryād anena -

oṁ sarvatathāgatapūjāvajrasvabhāvātmakāḥ sarvadharmāḥ 

oṁ sarvatathāgatapūjāvajrasvabhāvātmako 'haṁ ||

iti paṭhitvā | garuḍamudrādharo yogī kamalakośāntargataṁ tad bodhicittaṁ rasanendriyeṇa gṛhītvā | sarvatathāgatavajrayoginīsvabhāvam ātmānaṁ pūjayet || yadi suśikṣitā syān mudrā no cen na kartavyaḥ | anyathā mūlāpattiḥ syāt || tadanu yat kiñcil lavaleśasthitaṁ bodhicittaṁ tatpariṇataṁ sacakrabhaṭṭārakaṁ vicintya | manthamanthānayogenotsṛjed anena | oṁ vajradhṛk hūṁ | bhagavatī aṁ | gaurī gaṁ | caurī caṁ | vettālī vaṁ | ghasmarī ghaṁ | pukkasī puṁ | śabarī śaṁ | caṇḍālī caṁ | ḍombī ḍaṁ |

p.25

iti mantreṇotsrjya | jagadarthaṁ ca kārayitvā | ānīya bhagavantaṁ | bhagavaccakraḍākaṁārgeṇa praveśya | payasi pānīyaṁ yathā tathā vakṣyamāṇakrameṇa bhagavān sthitaḥ | bhagavatī bhagavatyāṁ ca | gauryādayo 'pi yathāsthānaṁ svasvāsaneṣu cintanīyāḥ || ity utsargaḥ ||15||

16 jñānacakram

ṣoḍaśabhujāḥ ṣoḍaśaśūnyatāviśuddhyā | dakṣiṇāṣṭabhujasthitāṣṭapad-mabhāṇḍeṣu yathākramaṁ hastyaśvakharagāvoṣṭramanujaśarabhotukās tathā vāmāṣṭapadmabhāṇḍeṣu krameṇa jñeyāḥ pṛthvīvaruṇavāyutejaś-candrārkayamadhanadāś ceti ||

kāśaḥ śvāsas tathonmādaḥ kṣayakuṣṭhavicarcikāḥ |

plīhayakṛtsvarūpāś ca sarve caite prakīrtitāḥ ||

ity aṣṭakleśaviśuddhyā kuñjarādayo gṛhītāḥ | pṛthivyādidhanadāntā ity aṣṭaiśvaryaviśuddhyā | yathā -

p.26

kāyaiśvaryaṁ vāgaiśvaryaṁ cittaiśvaryaṁ tathaiva ca |

ṛddhiḥ sarvagataiśvaryam iccā kartā guṇāṣṭakam ||

kāyānante kāyaiśvaryam | sarvabhāṣāṁ vadatīti vāgaiśvaryam | sarvasattvacittaṁ jānātīti cittaiśvaryam | ṛddhyānantalokadhātuṁ paśyatīty ṛddhyaiśvaryam | trailokyaikamūrtim iti sarvagataiśvaryam | iccāśabdena kāma uktaḥ | kāmena mahāsukhaṁ sattvānām utpādayatīti kāmaiśvaryam | kartā vajradharateti kartaiśvaryam | devatākāreṇa caraṇaṁ iti guṇaiśvaryam || padmabhājanaṁ karuṇāṇgaviśuddhyā | bhujāḥ śūnyatāviśuddhyā | etena śūnyatākaruṇābhinnatvaṁ pratipāditam || kṛṣṇāṇgaṁ maitrīcittam || aṣṭāsyāny aṣṭavimokṣaviśuddhyā | prathamaṁ mukhaṁ kṛṣṇaṁ dveṣakarmasādhanārtham | vāmaṁ raktaṁ vaśyasādhanārtham | dakṣiṇaṁ śuklaṁ śāntikakar-masādhanārtham | ūrdhvāsyaṁ vikarālaṁ dhūmravarṇam | paścima udbhūtadveṣādikleśaviśodhanāya | punar vāmamukhadvayam kṛṣṇam |

p.27

tathā dakṣiṇamukhadvayaṁ kṛṣṇaṁ caturmāravināśārtham || sarvam eva mukhaṁ daṁṣṭrākarālaṁ sabhrūbhaṇgaṁ mahābhīmaṁ pralayānalajvālākulaprabhaṁ | krodhātmakatvāt || raktavartulatrinetraṁ ca | raktaṁ kṛpayā | trinetratvaṁ  trivajraviśuddhyā | kālatrayapariñānāc ca || caturviṁśatinetrāḍhyam || paṭṭabaddhordhvapiṇgalakeśam | sakalarāgādikleśadahanāt || viśvavajrāṇkitaśiraskam | jagadarthakaraṇāt || lalāṭopari pañcaśuṣkamuṇḍamālālaṁkṛtam | pañcaskandhānāṁ niḥsvabhāvatāpratipādanāya ||

cakrī duṇḍala kaṇṭhī ca haste rucaka mekhalam |

iti pañcamudropetaṁ pañcatathāgataviśuddhyā || bhasmeti vajrasattvā-viśuddham | "mudrāṣaṭkaṁ prakīrtitam" iti | samyagjñānaviśuddhaṁ nagnatvaṁ sarvadharmanirāvaraṇapratipādanāya || catvāraś caraṇāḥ saṁgrahavastucatuṣkeṇa || sūryamaṇḍale pādadvayenārdhaparyaṇka-tāṇḍavadharam | prāptabodhicittatvāt || sakalatraidhātukaikamūrtipra -

p.28

tipādanāya pādāṇguṣṭhaikatā darśitā || tathaivālāḍhapadadharatā vighnavināśāya || skandhapratilambitā pañcāśadakṣararacitā sārdrapra-kṣaradraktaśiromālā | ālikālipañcāśadakṣaraviśuddhyā || yuganaddha-mārgapradarśikā skandhe śiromālikā ||

śṛṇgāravīrabībhatsaraudrahāsyabhayānakaiḥ |

karuṇādbhutaśāntaiś ca navanāṭyarasair yutam ||

iti || tatra nairātmyayā sahaikarasatā śṛṇgāraḥ | śamaśānasthitir vīraḥ | bhṛkuṭīkarālatā bībhatsaḥ | jvalatprabhātā raudraḥ | vikasitavadanatā hāsyaḥ | sārdramuṇḍamālātā bhayānakaḥ | sattvānugra-hacittatā karuṇā | mayārūpatvam adbhutam | prahīṇarāgādikleśatā śāntam iti ebhir yuktam || dviraṣṭavarṣākṛtilalitagātraṁ nairātmyā-samāpannaṁ bhagavantam ātmānaṁ paśyet || yadvad bhagavān | tadvad bhagavatī || kiṁ ca pañcamudropetāṁ śuṣkanaraśiromālālaṁkṛtagātrām | devāsuraraktapūrṇakapālavyagravāmakarām | aśeṣakleśaccedanāya dakṣiṇe kartidhāriṇīm | traidhātukaikamūrtiprati-pādanāyaikamukhīm | bhagavadadhararasam āsvadayantīm | pratyā-

29

līḍhapadena paramamahāsukharasaratyāṁ bhagavatsamāpannāṁ cintayet ||

ṣaḍbhujaṁ tu hevajraṁ ṣaṭpāramitāviśuddhitaḥ | trimukham | mūlamūkhaṁ kṛṣṇaṁ | dakṣiṇaṁ śuklaṁ | vāmaṁ raktam | vāmadvi-bhujābhyāṁ triśūlavajraghaṇṭādharaṁ | dakṣiṇadvibhujābhyāṁ vajrakartidharaṁ | śeṣabhujābhyāṁ kartikapālasahitābhyāṁ vajraśṛṇkhalā-samāpannaṁ mṛtakākrāntaṁ paśyet ||

caturbhujaṁ punar hevajraṁ caturmāraviśuddhitaḥ | dakṣiṇe vajradharaṁ | vāme kapāladharaṁ | śeṣabhujābhyāṁ vajravārāhīsamāpannam | ekānanaṁ śavākrāntaṁ cintayet ||

dvibhujahevajraṁ vāme kapālakhaṭvāṇgaṁ | dakṣiṇe jvaladvajraṁ | mṛtakākrāntaṁ paśyet | asya tu prajñā vajrā ||

ṣaḍbhujādīnāṁ tu śeṣaṁ ṣoḍaśabhujavad varṇālaṇkārahūṁbhavādirūpaṁ draṣṭavyam || tathā vajraśṛṇkhalādīnāṁ ca nairātmyāvat | samjñāmātrabhinnāḥ sarvāḥ ||

evaṁbhūtaṁ bhagavantaṁ sveṣṭadevatākāreṇa niścitya | manthaman-thānayogād yad utsṛṣṭaṁ devatīcakraṁ prāk tasya pūrvādidigvarṇacih-nādikramo viśuddhidvāreṇa pratipādyate ||

p.30

tatra pūrvadvāre gaṁkārajāṁ gaurīṁ kṛṣṇāṁ vineyamārasattvaprabodhanāya | dakṣiṇe kartidhāriṇīṁ mithyādṛṣṭiccedanāya | vāme rohitadharāṁ saṁsāravāsanāvināśāya | brahmākrāntāṁ pūpaskan-dhasvabhāvāṁ cintayet || dakṣiṇe caurīṁ caṁkārajāṁ raktavarṇāṁ rāgavineyajanaprabodhanāya | dakṣiṇakare kṛpīṭadharāṁ prajño-pāyātmakapratipādanāya | vāme varāhadharāṁ mohavināśārtham | śakrākrāntāṁ vedanāskandhasvabhāvāṁ paśyet || paścime vettāliṁ vaṁkārajāṁ kanakavarṇāṁ sattvānāṁ pauṣṭikārtham | dakṣiṇe kūrma dharāṁ śūnyatārthapratipādanāya | vāme padmabhāṇḍadharāṁ karuṇāsvabhāvapratipādanāya | upendrārūḍhāṁ saṁjñāskandhasvabhāvāṁ vikalpayet || uttare ghasmarīṁ ghaṁkārajāṁ maraka-tamaṇinibhām abhicārakarmaprasādhanārtham | savye sarpadharāṁ dveṣaviśuddhitaḥ | vāme yogapātrīdharāṁ prajñopāyātmakabodhanārtham | rudrārūḍhāṁ saṁskāraskandhasvabhāvāṁ paśyet || aiśānyāṁ pukkasīṁ puṁkārajāṁ nīlavarṇāṁ jambhanakarmaprabodhanāya mānaviśodhanārthaṁ ca | dakṣiṇe siṁhadharāṁ mā -

p.31

rasainyavidāraṇāya | vāme paraśudharām aśeṣadvandvaccedanāya | yamākrāntāṁ pṛthvīdhātusvabhāvāṁ cintayet || āgneyyāṁ śaṁkārajāṁ śabarīṁ śuklāṁ śāntasattvaprabodhanāya mānaviśodhanārthaṁ ca | dakṣiṇe bhikṣudharām ādarśādipañcajñānaprabodhanāya | vāme khiṇkhirikādharām advaitajñānāvabodhanāya | kuberārūḍhām abdhātusvabhāvāṁ paśyet || nairṛtyāṁ caṇḍālīṁ caṁkārajāṁ nabhaḥśyāmāṁ stabdhasattvaprabodhanāya stambhanaprasādhanārtham | dakṣine cakradharāṁ kiñcijjñānamātraccedanāya | vāme lāṇgaladharām ajñānamūlonmūlanārtham | rākṣasākrāntāṁ tejodhātusvabhāvāṁ paśyet || vāyavyāṁ ḍombinīṁ ḍaṁkārajāṁ viśvavarṇāṁ viśvārthapratipādanāya krūrāśayajanaprabodhanāya ca | dakṣiṇe jvaladvajradharām abhedyajñānapratipādanāya | vāme tarjanīdharām aśeṣaduṣṭatarjanāya | vemacitrisamārūḍhāṁ vāyudhātu-svabhāvāṁ cintayet ||

p.32

jñānamudrāpakṣe tu nairātmām utsrjya bhaṭṭārake praviṣṭāṁ cintayet || tathāsanābhāvāt bhūcarīṁ khecarīṁ ca | tathānyāsām apy aparagauryādīnām utsargānupraveśau jñātavyau | etenaitad uktaṁ bhavati | yāvad aṇganyāsas tāvad utkarṣaṇam ||

etāḥ sarvās trinetrā ūrdhvapiṇgalakeśāḥ | daṁṣṭrākarālavadanāḥ | pañcamudropetā nagnāḥ | ardhaparyaṇkatāṇḍavasthāḥ | raudrāḥ | dviraṣṭavarṣākārāś candrāsanā bodhicittotsargasaṁbhūtā bhagavataḥ kāmeccāsaṁpannāḥ ||

idānīṁ gauryādīnām aṣṭāsanaviśuddhiḥ kathyate | rāgavidyāśra-vaṇapānabhojananidrātarkaśraddhānām atyantābhiniveśaccedanāya brahmādivemacitriparyantāny āsanāny uktāni ||

p.33

evaṁ yathānirdiṣṭaṁ maṇḍalacakrāntargataṁ mātṛgaṇapariveṣṭitaṁ svakāyavinirgatasaraśmisamūhavyāptanabhastalaṁ bhagavantaṁ samyag vibhāvya jñānacakrākarṣaṇaṁ kuryāt || ātmasama-yahṛtpadmahūṁbhavakapālasthasūrye nīlahūṁkārakiraṇāṇkuśair anantalokadhātūn avabhāsya | jñānacakraṁ cānīya | purato vicintyā-rghapādyādikaṁ dattvā | saṁpūjya saṁstutya ca | jaḥ hūṁ vaṁ hoḥ ity anenākarṣaṇapraveśanabandhanatoṣaṇāni kuryāt ||

tataḥ -

oṁ vajragauri ākarṣaya jaḥ | oṁ vajracauri praveśaya hūṁ |

oṁ vajravettāli bandhaya vaṁ | oṁ vajraghasmari toṣaya hoḥ |

jñānacakraṁ samayacakre praveśya yathāyathaṁ | payasi paya iva | śrīherukāhaṇkāraṁ dṛḍhīkuryāt | yady apy ātmasamayavaj jñānasamayaḥ | tathāpi jñānacakrapraveśānantaraṁ divbhujaikamukhaṁ raktaṁ svābhaprajñājñānasamayaṁ svahṛdaye cintayet || tasya hṛdaye samādhināthaṁ ca || tato bhagavatyāś ca tathā jñānasamayahṛtpadmastha-aṁ-kārajakartikāvasthitacandrastha-aṁ-kāraṁ paśyet || aṣṭayoginīnāṁ jñānasamayahṛtpadmacandreṣu svasvabījajanitacihnāni punaś candrasthatattabdījādhiṣṭhitāni paśyet ||

jñānacakram ||16||

p.34

17 abhiṣekaḥ

jñānacakrasamayacakrayor ekīkaraṇasamaye svakāyavinirgataraśmibhir ākṛṣya | pañcatathāgatān śrīherukarūpāpannān samaṇḍalātmakān vajrayoginīmahābodhisattvakrodhādīṁś cākāśe saṁmukhaṁ dṛṣṭvā | saṁpūjya saṁstutya ca | abhiṣekaṁ prārthayet | abhiṣiṇcantu māṁ sarvatathāgatā iti | te ca pañcatathāgatāḥ pañcāmṛtapūrṇavijayakalaśādibhiḥ -

yathā hi jātamātreṇa snāpitāḥ sarvatathāgatāḥ |

tathāhaṁ snāpayiṣyāmi śuddhadivyena vāriṇā ||

oṁ āḥ sarvatathāgatābhiṣekasamayaśriye hūṁ |

iti paṭhantaḥ snāpayanti | ity abhiṣekaḥ ||17||

18 mudraṇam

tatsamaye vajrayoginyo jayajayakāraṁ kurvanti | bodhisattvāḥ punaḥ saṁtuṣṭam ātmānaṁ paśyanti | krodhādayo nandanti | ākāśān nānāsugandhiparimalapuṣpavṛṣṭir bhavati | kuṇkumacandanavṛṣṭiś ca nānāratnāni ca patanti | nāṭyavādyastutiśabdenānantalokadhātau mahākolāhalam uccalati || abhiṣeke sati bhagavataḥ śrīrasi citteśaḥ syāt | tathā bhagavatyāḥ | akṣobhyavairocanaratnasaṁbhavāmitābhair mudrayed 

p.35

gauryādyāḥ | punas tair eva buddhaiḥ pukkasyādyāḥ | khecarībhūcarīmudraṇaṁ moharāgābhyām || tato vīṇādayaḥ pūjādevyaḥ svasvapūjāviśeṣaiḥ pūjayanti prabhum || tadanu stuvanti ca locanādayaḥ stutigītyā |

tuhu pariveṭṭia joiṇisattheṁ tuhuṁ vara laddhā appaṇa citteṁ |

tai jaga sāla carācara sohia karuṇācitteṁ satu saṁbohia ||

māapabañce sāhasi kajja tuṭṭa ho maṇe siriheruarajja ||

tathāgatabodhisattvavidyādevyaḥ krodhādayaś ca hṛdayopahṛdaya-mālāṣṭapadamantrair ākāśe sthitvā saṁmukhaṁ vadantīti ||

mudraṇam ||18||

p.36

19 sudhāsvādaḥ

tato mātṛgaṇamadhye vidyāyuto vajry amṛtabhojanaṁ niṣpādayati | yaṁkāreṇa vāyumaṇḍalam ardhacandrākāraṁ nīlaṁ | tadanu pāvakaṁ raṁkārajaṁ raktaṁ trikoṇaṁ | tasyopari āḥkārajaṁ trimuṇḍopari padmabhājanaṁ bahiḥśuklaṁ madhyaraktam āḥkārādhiṣṭhitaṁ ca | tanmadhye buṁkārādimantreṇa bhakṣyabhojyādikaṁ pañcāmṛtapañcapradīpaṁ niṣpādya | oṁkārādhiṣṭhitaṁ ca | tadupari āḥkāreṇa candramaṇḍalaṁ | tadupari hūṁbhavaṁ śuklavajraṁ paśyet ||

tadanu vātapreritāgnitāpād eva pāradarasākāravadbhūtaṁ hūṁ-āḥ-oṁ-kāraiḥ śodhanabodhanaprajvālanaṁ kṛtvā | tritattvaraśmibhir anantāparyantabuddhabodhisattvādīn anurāgya | lokadhātuṣu gatvā | jñānāmṛtam ānīya | ekīkṛtya | tenaiva vajreṇāloḍya | samarasīkṛtya | vajram amṛte vilīnaṁ paśyet || vajrābjasṁyogād atiśītalaṁ paśyet | tathāgatajñānāmṛtapraveśād iti || niṣpādya | tritattvenādhiṣṭhāya | śruvākareṇākṛṣya | hūṁbhavavajrajihvāraśminākṛṣya | samādhisamaye tad amṛtaṁ śāntikādikarmabhedena juhoti | tanmāṇḍaleyīs tadvad dhyāyād iti || sudhāsvādaḥ ||19||

p.37

20 jagadarthaḥ

maṇḍalarājāgrī nāma samādhiḥ

tadanu maṇḍalādhipatitanmāṇḍaleyīspharaṇenānekadevatānirmāṇena yasya yasya yad rūpaṁ tatra ye vineyāḥ santi tatra gatvā tān vinīyāgatya ca svasvakāye tan nirmāṇam upasaṁhared vajrī | jagadarthaḥ || 20|| utsargādijagadarthaparyantena maṇḍalarājāgrī nāma samādhiḥ || ||

21 ṣaḍaṇgam

karmarājāgrī nāma samādhiḥ

tadanu jñānasamayahṛtpadmasthacandrasūryāntargatahūṁkāranirgata-raśmisamūhānupraveśataḥ prathamaṁ bhāvayet kṛṣṇaṁ samādhināthaṁ | taṁ pariṇamya bindurūpaṁ dhyātvā | tadraśmibhir niḥsṛtya bhagavato romakūpataḥ samastamandalamāndalevīm adhivyāpya | mahākṛṣṇām paśyet || evaṁ dvitīty raktām | tṛtīye pītām | caturthe haritām | pañcame nīlavarṇām | ṣaṣṭhe sitām || śāntikādikarmaṇi yathāyogaṁ jñātavyam iti | ṣaḍaṇgam ||21||

p.38

22 prabhāsvaram

evaṁ ṣaḍaṇgaṁ bhāvayitvā prabhāsvaram ārabhet | ālikālipaṇktiṁ saṁsphārya śvāsoccvāsataḥ | śvāsapathenāly uccvāsapathena kāli niḥsṛtya | tadraśmibhir lakṣaṇavyañjanāni saṁśodhya | sacarācareṇa sahaikībhūya | tatraiva praveśya svayaṁ | gauryādīn nairātmyāṁ ca saṁhārya | ātmanā ca vajradharapadaṁ kalpitaṁ tat sarvaṁ prabhāsvaraṁ paśyet | sarvabhāvataḥ || tatra prabhāsvarapraveśānukramaḥ | gauryādayo bodhicittavinirgatā iti viditvā | prathamaṁ gaurī svaviṣayaṁ gṛhītvā | bhagavadrūpaskandhe praviṣṭā | evaṁ caurī vettālī ghasmarī nairātmyā ca svasvaviṣayaṁ gṛhītvā | vedanāsaṁjñāsaṁskāravijñāneṣu yathāyogaṁ praviṣṭāḥ | tathā pṛthivyādidhātuṣu pukkasyādayaḥ praviṣṭāḥ || evaṁ bāhyamātṛgaṇaṁ praveśya | tato 'dhyātmasthitapañcaskandhānāṁ krameṇa praveśaḥ | rūpaskandhasya vedanāyāṁ | vedanāyāḥ saṁjñāyāṁ | tasyāḥ saṁskāreṣu | saṁskārāṇāṁ vijñāne | nairātmyā tasmin matā | khecarī bhūcarī ca pakṣadvayam āsādya prabhāsvaraṁ gateti nirvāṇaṁ sarvaśūnyam iti yāvat || iti prabhāsvaraṁ ||22||

p.39

23 vyutthānam

atha prabhāsvarād vyutthānam | prabhāsvaro 'sau paramayogo vyutthānaṁ prati | ata eva jhaṭiti sahajaherukajñānam utpadyate || dvātriṁśallakṣaṇadharaṁ vyañjanāśītibhūṣitaṁ caāyāmāyopamaṁ śāntaṁ bhāvayitvā samāsena maṇḍaleśaṁ vibhāvayet || jñānālokavajrasamādhiyogena sahajotpattiḥ | paścāt sahajam ādau kṛtvā prabhāsvaraparyantena yathā syāt | tathā prabhāsvarāt punaḥ sahajaṁ sahajāt punar anenaiva krameṇa dhyātavyaṁ | yāvad ābodhilābhaḥ syāt || vyutthānam ||23||

24 mantrajāpaḥ

mantrajāpaṁ prati ṣoḍaśabhujādirūpaṁ bhagavantam ādau niṣpādya ḍākinīcakraṁ pūrvavat cintayet || evaṁ catuḥsaṁdhyākrameṇa - prātaḥsaṁdhyā | madhyāhnasaṁdhyā | aparāhnasaṁdhyā | ardharātrasaṁdhyā - bhāvanākramo darśitaḥ || bhāvanāt khinno mantrī mantraṁ japed iti || tatrāyaṁ kramaḥ | cakramadhye tu saṁpuṭayogena śrīherukākāram ātmānaṁ bhāvayitvā | mantrākṣarāṇi maṇḍaleśvarasya māṇḍaleyīnāṁ ca bhagavatīmukhān niścārya | bhagavanmukhe praviśya | avadhūtīpathena vajramārgāt padme praviśya | mantrākṣarāṇi saraśmikāni punar bhagavatīmukhāt svamukham āgatāni | ity anenākhedaṁ yāvac cāntikādibhedena varṇayogato japet || dolājāpaḥ || ||

p.40

hṛtsūrye mantrākṣarāṇi saraśmikāny ūrdhvaśiraskāni maṇḍalākāreṇopaviṣṭāni dhyātavyānīti piṇḍajāpaḥ || ||

tan mantrākṣarāṇi maṇḍaleśvarasya māṇḍaleyīnāṁ ca sarve dīrgha-nādenoccārayantīti bodhyā boddhavyam iti samayajāpaḥ || ||

jāpaś ca punaḥ kartavyo hṛdayopahṛdayamālāmantrādyupadeśataḥ -

oṁ deva picuvajra hūṁ 3 phaṭ svāhā | ṣoḍaśabhujasya ||

oṁ kiṭi vajra hūṁ 3 phaṭ svāhā | ṣaḍbhujasya ||

oṁ jvalajvalabhyo hūṁ 3 phaṭ svāhā | caturbhujasya ||

oṁ trailokyākṣepa hūṁ 3 phaṭ svāhā | dvibhujasya ||

sarveṣām eva hṛdayaṁ japet || upahṛdayaṁ punaḥ -

oṁ vajrakartarihevajrāya hūṁ 3 phaṭ svāhā ||

oṁ aṣṭananāya piṇgordhvakeśavartmane caturviṁśatinetrāya ṣoḍaśabhujāya kṛṣṇajīmūtavapuṣe kapālamālānekadhāriṇe ādhmātakrūracittāya ardhendudaṁṣṭriṇe māraya 3 kāraya 2 garjaya 2 tarjaya 2 śoṣaya 

p.41

2 saptasāgarān bandha 2 nāgāṣṭakān gṛhṇa 2 śatrūn ha hā hi hī hu hū he hai ho hau haṁ haḥ phaṭ svāhā ||

iti bhagavato mulamantraḥ | evaṁ mālāmantraḥ ||

oṁ aṣṭānanāya hūṁ 2 phaṭ |

oṁ pīṇgordhvakeśavartmane hūṁ 2 phaṭ |

oṁ caturviṁśatinetrāya hūṁ 2 phaṭ |

oṁ ṣoḍaśabhujāya hūṁ 2 phaṭ |

oṁ kṛṣṇajīmūtavapuṣe hūṁ 2 phaṭ|

oṁ kapālamālānekadhāriṇe hūṁ 2 phaṭ |

oṁ ādhmātakrūracittāya hūṁ 2 phaṭ |

oṁ ardhendudaṁṣṭriṇe hūṁ 2 phaṭ |

iti bhagavato 'ṣṭapadamantraḥ |

oṁ aṁ nairātme hūṁ phaṭ svāhā ||

oṁ vajraḍākinīye aṁ hūṁ phaṭ svāhā ||

bhagavatyā hṛdayopahṛdayamantrau ||

p.42

oṁ aṁ āṁ īṁ uṁ ūṁ ṛṁ ṝṁ lṁ ḻṁ eṁ aiṁ oṁ auṁ aṁ phaṭ svāhā ||

bhagavatyā mūlamantraḥ ||

oṁ aṁ āṁ hūṁ 2 phaṭ | oṁ iṁ īṁ hūṁ 2 phaṭ | oṁ uṁ ūṁ hūṁ 2 phaṭ | oṁ ṛṁ ṝṁ hūṁ 2 phaṭ | oṁ lṁ ḻṁ hūṁ 2 phaṭ | oṁ eṁ aiṁ hūṁ 2 phaṭ | oṁ oṁ auṁ hūṁ 2 phaṭ | oṁ aṁ hūṁ 2 phaṭ |

bhagavatyā aṣṭapadamantraḥ || yadi gauryādīnāṁ mantrajāpaḥ kriyate tadā tām āliṇganaṁ kartavyaḥ | bhagavatīṁ ca tasyāsane cintayet | tatrāyaṁ mantraḥ -

oṁ vajragaurīye hūṁ 2 phaṭ svāhā | oṁ vajracaurīye hūṁ 2 phaṭ | svāhā | oṁ vajravettālīye hūṁ 2 phaṭ svāhā | oṁ vajraghasmarīye hūṁ 2 phaṭ svāhā | oṁ vajrapukkasīye hūṁ 2 phaṭ svāhā | oṁ vajraśabarīye hūṁ 2 phaṭ svāhā | oṁ vajracaṇḍālīye hūṁ 2 phaṭ svāhā | oṁ vajraḍombinīye hūṁ 2 phaṭ svāhā ||

mantrajāpaḥ ||24||

p.43

25 baliḥ

idānīṁ balitattvam ucyate | śūnyatādhimokṣeṇa sahajaherukaṁ vibhāvya | pūrvoktakramena samudbhūtaṁ krodheśvaram aṣṭāsyādimahāghoraṁ dveṣavajraṁ vibhāvayet || evaṁ dveṣavajrasamādhistho yogīhūṁkārodbhūtān daśa krodhān jvālāmālākulān sarvān utsṛjya pūrvādidikṣu yamāntakādīn preṣayet || indrādivighnagaṇān ānīya | ājñāpayen mantreṇa oṁ sumbha nisumbhetyādinā śāntikādikarmabhedena ||

tadanu gajabhājanapariṇataṁ vajraṁ kṣoṇībhājanapariṇatāṁ ca vajraghaṇṭāṁ vicintayet || evam anyeṣām api yojyam | tryakṣareṇa dharmodayatrayaṁ raktāṣṭadalakamalavasitam upary upari paśyet || daśa krodhair ānītavighnagaṇān |

oṁ inda yama jala jakkha bhuda vahni vāyu rakkha

canda sujja māda bappa talapātāle aṭṭasappa sāhā ||

p.44

ity abhimantrya | ākarṣaṇādikaṁ kuryāt -

oṁ vajragauri ākarṣaya jaḥ | oṁ vajracauri padmatraye praveśaya hūṁ | oṁ vajravettāli svasvasthāneṣu bandhaya vaṁ | oṁ vajraghasmari vaśaghaṇṭayā vaśīkuru hoḥ |

iti kṛtvā vīkṣayet || tatra madhyapure prāgdala indro vajrapāṇiś candrāsanaś candraprabhaḥ śuklairāvatārūḍhaḥ sahasrākṣo dvibhujaikamukho lalitatanuḥ sarvālaṇkāradharo ratnamukuṭī pītaḥ || dakṣiṇe yamo dvibhujaikamukho dakṣiṇe daṇḍapāṇiḥ sarvālaṇkāradharaḥ piṇgordhvajvalatkeśaḥ kharvalambodaraḥ kṛṣṇo mahiṣārūḍhaḥ sūryāsanaḥ sūryaprabhaḥ || paścime varuṇaḥ śveto lalitatanur ekamukho dvibhujo dakṣiṇakare kumudaṁ phaṇāṇkitaśirāḥ sarvālaṇkāradharo ratnamukuṭī makarārūḍhaś candrāsanaś candraprabhaḥ || uttare yakṣaḥ pīto lalitatanur ekamukho dvibhujo dakṣiṇe śrīphalaṁ sarvālaṇkāradharo ratnamukuṭī manuṣyārūḍhaś candrāsanaś candraprabhaḥ || aiśānyadale bhūtapatis trinetro jaṭāmukuṭī śaśidhṛto bhasmoddhūlitavigraho lalitatanur ekamukho dvibhujo dakṣiṇe triśūlaṁ śuklo vyāghracarmāmbaradharaḥ sarvāsthyābharaṇo vṛṣabhavāhanaś candrāsa - 

p.45

naś candraprabhaḥ || agnidale vahnir lohito jaṭāmukuṭy ekamukhaḥ kharva lambodaro dvibhujo 'kṣasūtrakamaṇḍaludharo raktacīvaravāso kapilaśmaśruś cāgārūḍhaḥ suryāsanaḥ sūryaprabhaḥ || nairṛtyadale rākṣasaḥ kṛṣṇaḥ piṇgordhvamuktakeśaḥ kharvo vikṛta-daṁṣṭrākarālāsya ekamukho dvibhujaḥ kaṭṭārakapāladharaḥ kruddhaḥ sabhrubhaṇgo nagnaḥ śavopari sūryāsanaḥ sūryaprabhaḥ || vāyavyadale vāyuḥ śyāmo ratnamukuṭy ekamukho lalitatanur dvibhujo dvābhyāṁ vātapaṭṭadhārī sarvālaṇkāradharo pītamṛgārūḍhaś candrāsanaś candraprabhaḥ || varaṭake pṛthvī pītā sarvālaṇkāradharā | ekamukhā dvibhujā | ghaṭahastā vāme | dakṣiṇe dhānyavyañjikā paṇkajasthitā lalitatanvī ratnamukuṭinī divyavastrā candrāsanā candraprabhā || pretāś ca pṛthivīm āveṣṭya saṁsthitā draṣṭavyāḥ || indrādayaḥ pañca vāme nāgapāśadharāḥ | sarve punaḥ pratyālīḍhapade sthitā iti vicintya || ||

p.46

ūrdhvadharmodayasthapadmāṣṭadaleṣu | pūrvadale candraḥ śvetaḥ śvetāśvavāhano ratnamukuṭī kumudapāṇiḥ sarvālaṇkāradharaś candrāsanaś candraprabhaḥ || dakṣiṇadale sūryo raktavarṇaḥ sarvālaṇkāradharo ratnamukuṭī bhujābhyāṁ kamaladhārī haritāśvavāhanaḥ svasanātmaprabhaḥ || paścimadale budho gaurvarṇo ratnamukuṭī śarhasto mūṣakavāhaṇaḥ sūryāsanaḥ sūryaprabhaḥ || uttaradale śukro nīlavarṇo ratnamukuṭī śaktipāṇiḥ sūryāsanaḥ sūryaprabhaḥ || aiśānyadale maṇgalo rakta ūrdhvamuktakeśaḥ padmadharaḥ sūryāsanaḥ sūryaprabhaḥ || agnidale bṛhaspatiḥ pīto ratnamukuṭī gadādharaḥ suryāsanaḥ  sūryaprabhaḥ || nairṛtyadale śanaiścaraḥ kṛṣṇaḥ piṇgalakeśaḥ triśuladharaḥ sūryāsanaḥ sūryaprabhaḥ || vāyavyadale rāhuketū mahākṛṣṇadhūmravarṇau sūryāsanau sūryaprabhau | saṁsāracakram ākṛṣya bhakṣaṇābhinayo rāhuḥ | ketuḥ saṁpuṭāñjalikaraḥ || madhyavaraṭake brahmā caturmukhas caturbhujas tridaṇḍadharo 'bhayapāṇiḥ śeṣabhujābhyām akṣasūtrakamaṇḍaludharaḥ pīto haṁsavāhanaḥ pīno jaṭīyajñopavītī kharvalambodaraś candrāsanaś candraprabhaḥ || brahmāṇam āveṣṭya brahmakāyikā brahmapurohitās tuṣitā yāmā akaniṣṭhādayaḥ sarvadevaiḥ parivṛtā draṣṭavyāḥ || ||

p.47

adharadharmodayasthapadmāṣṭadaleṣu digvidikkrameṇa | vāsukiḥ pītaḥ | padmaḥ śvetaḥ | karkoṭako raktaḥ | takṣakaḥ kṛṣṇaḥ | aiśānyadale śaṇkhapālaḥ pītaḥ | mahāpadmaḥ śyāmaḥ | anantaḥ pāṇḍaraḥ | kulikaḥ karburaḥ || ete cāṣṭau ratnamukuṭino manuṣyārdhakāyā manuṣyamukhāḥ sarvālaṇkāradhāriṇaḥ saphaṇāṇkitaśirasaḥ || varaṭake śeṣonāgo ratnamukuṭī śveto naramukhaḥ phaṇī || śeṣam āveṣṭyāsuranārakasaṁghātā draṣṭavyāḥ || ||

ittham etān sthirīkṛtya | punas tān pariṇāmya | śrīherukarūpeṇa niṣpādya | kāyavākcittabījaprayogataḥ | ūrdhvasthāḥ svasvarūpaṁ parāvṛtya | oṁkārajāḥ kāyavajrākārāḥ śuklā vairocanamukuṭinaḥ | adhaḥsthitāḥ svasvarūpaṁ parāvṛtya | āḥkārajā vāgvajrākārā raktā amitābhamukuṭinaḥ | madhyasthāḥ svasvavarṇacihnasaṁsthānapariṇatā hūṁkārajāḥ kṛṣṇāś cittavajrākārā akṣobhyamukuṭinaḥ || sārvakarmikārthāya bhujamukhādikaṁ punar yathātmanas tathātmanas teṣāṁ | aparakarmāhaṇkāreṇa yathāyogataḥ kartavyam | sarveṣāṁ tathā yathātmano rūpam ||

evaṁ saṁcintya cittakāyavāgvajrāṇāṁ śrīherukarūpāpannānām arghādikaṁ dadyāt | tatra kuśaviḍikayā prokṣaṇaṁ śirasi |

p.48

saṁdaṁśamudrayā pādyaṁ pāde | śaṇkhamudrayā vāmahastasthaśaṇkhaṁ dakṣiṇahastena praccādyācamanaṁ vaktre | arghaṁ tu śirasy arghamudrayā tridhā |

oṁ pravarasatkārābhyukṣaṇaṁ pratīcca svāhā |

ityādimantreṇa sarvaṁ dattvā | saṁpūjya puṣpadhūpadinā | mūlahṛda-yopahṛdayamantrastutipūrvakaṁ pūrvavad amṛtāsvādavidhinā balyupahāram amṛtatvena niṣpādya | kamalāvartādyabhinayapūrvakam āliṇganānantare mudrābandhaṁ kṛtvā | teṣāṁ jihvāgre svasya ca sitaṁ hūṁkārodbhavaṁ vajraṁ yavaphalapramāṇaṁ ekaśūkaṁ vibhāvya | vajrollālanapūrvakaṁ ghaṇṭāṁ vādayan hūṁbhavavajra-jihvāraśminālikākṛṣṭam ātmanā paribhuja | etān bhojayet || evaṁ hūṁbhavavajrajihvānālikayāsvādayantīti vicintayan -

edaṁ baliṁ bhuñja jiṇgha phulladhūpa māṁsa viṇgha |

amha kajja savva sādha khanti khuṇi pheḍa gāda ||

iti asyāḥ pūrvārdhena bhojanaṁ nivedayet | aparārdhena kāryaṁ ca ||

p.49

tadanu vajravajraghaṇṭādharo mantrī kamalāvartādyabhinayapūrvakaṁ vajrollālanaṁ ghaṇṭāvādanaṁ cāṣṭasvasthāneṣu kṛtvā | oṁ akāro mukhaṁ sarvadharmāṇām ādyanutpannatvāt | oṁ āḥ pūṇ phaṭ svāheti paṭhan saṁtoṣaṇaṁ cānenaiva kuryād iti | saṁdhyāgītaṁ ca kākalikayā gātvyam-

kollaire ṭṭhai bolā mummuṇire kakkolā |

ghanaṁ kibiḍa ho vājjai karuṇe kiai na rolā ||

tahiṁ bala khājjai gāḍheṁ māṇā pijjaī |

hale kāliñjara paṇiaī dundura tahiṁ vājjiaī ||

caūsama katthuri sihlā kāppura lāiaī |

mālaīīndhaṇa śālia tahiṁ bharu khāiaī ||

pekkhaṇa kheṭa karante śuddhāśuddha na nuṇiaī |

niraṁśu aṇge caḍābiaī tahiṁja sarāba paṇiai ||

malāje kunduru vāṭaī ḍiṇḍima tahiṁ na vājjiaī ||

nūlamantrāṣṭapadahṛdayopahṛdayastutiṁ kṛtvā | śatākṣaraṁ paṭhet -

oṁ śrīheruka samayam anupālaya | herukatvenopatiṣṭha | dṛdho me bhava | sutosyo me bhava | suposyo me bhava | anurakto me bhava |

p.50

sarvasiddhiṁ me prayacca | sarvakarmasu ca me cittaṁ śreyaḥ hūṁ | ha ha ha ha hoḥ bhagavan sarvatathāgatavajra mā me muñca heruko bhava mahāsamayasattva āḥ hūṁ phaṭ ||

tadanu satyādhiṣṭḥānam -

devyaḥ pramāṇaṁ samayaḥ pramāṇaṁ

taduktavācaś ca paraṁ pramāṇam |

etena satyena bhaveyur etā

devyo mamānugrahahetubhūtāḥ ||

anukampāṁ paṭhet -

bhavaśamasamasaṇgā bhagnasaṁkalpasaṇgāḥ

kham iva sakalabhāvaṁ bhāvato vīkṣamāṇāh |

gurutarakaruṇāmbhaḥsphītacittāmbunāthāḥ 

kuruta kuruta devyo mayy atīvānukampām ||

tadanv ācamanahastaproñcanasugandhitāmbūlapuṣpādikaṁ saṁpūjya | kṛtāñjalipuṭa īpsitārthaṁ vijñāpya | rājādeḥ śubhāśaṁsāṁ kṛtvā | yo 'sau dharmetyādigāthāṁ paṭhitvā | kṣamāpya | tato visarjayet -

p.51

oṁ vajra muḥ | oṁ āḥ hūṁ phaṭ 3 ||

oṁkāreṇa praṇidhānam | āḥkāreṇa saṁtoṣaṇam | hūṁkāreṇa tṛptīkaraṇam | triphaṭkāreṇopasaṁhāraṁ ca kuryāt ||

anena balinā yadi sarvabhūtān

pūjāṁ prakurvanti śubhāya yoginaḥ |

bhavet tadā teṣu sukhaṁ tv anāvilaṁ

devāś ca tuṣyanti jagatsubhūtayaḥ ||

vaśyābhicāraṁ ripusainyanāśanaṁ

coccāṭanaṁ māraṇākarṣaṇaṁ ca vai |

śāntiṁ sukhaṁ pauṣṭikaṁ bhavec ca dadyād

baliṁ yad iha bhūtagaṇāya śaśvat ||

ṣaḍaṇgādau balitattvaparyantena karmarājāgrī nāma samādhiḥ || ||

p.52

bhāvanāśaktyā yadā vātagṛhīto bhavet tadā prathamaṁ tasya pratīkārahetoḥ śirasy oṁkārajaṁ candramaṇḍalaṁ dhyātvā | cetasy antaritaṁ mahāmṛtavṛṣṭyātmānaṁ puṣṭaṁ paśyet | yāvat svāsthyaṁ prāpnoti ||25||

26 sūkṣmayogaḥ

sūkṣmayogo nāma samādhiḥ

tataś cakramadhyasthito mantrī nābhau hṛdi tathā kaṇṭhe lalāṭe padmacatuṣṭayaṁ catuḥṣaṣṭyaṣṭaṣoḍaśadvātriṁśaddalaṁ yathākramaṁ dhyātvā nābhau bījaṁ dhyāyāt || caṇḍālīrūpaṁ dīpaśikheva jvalitvā | dharmacakrasthapañcatathāgatāl locanādīṁś ca dagdhvā | ālikāliśvāsoccvāsasamanvitaṁ sambhogacakraṁ ca mahāsukhacakrasthitaṁ viñānarūpihaṁkāraṁ ca dagdhvā | tato mahāsukhahetubhūtaṁ bodhicittam ādāya | bhagavatā sārdhaṁ tathataikarasaṁ kṛtvā | punaś candraṁ sūryaṁ karoṭaṁ ca gṛhītvā | hṛdbīje praveśayet || tad bījaṁ dedīpyamānaṁ sanādaṁ pañcatathāgatātmakam abhūt || punar nādād dīpaśikheva niḥsṛtya | īrṣyārūpam ūkāraṁ rā -

p.53

garūpahakāre | hakāraṁ piśunātmakarekhāyām | rekhām api moharūpārdhendau | ardhendum api dveṣarūpe bindau | binduṁ nāde | nādaṁ api sūkṣmāṁ koṭiṁ vibhāvayet || tayā sahaikabhāvena cittasthairyakaraṇaṁ bhaven na saṁśayaḥ | cittasthairyamātreṇa | anābhogena | spharayet tāthāgataṁ vyūhaṁ yoginījālaṁ ca maṇḍalacakram api vistaram anantalokadhātuvyāpakam iti || sūkṣmayogo nāma samādhiḥ ||26||

27 dvitīyo nyāsaḥ

tadutthāya yadi vā vihared yogī kavacadvayaṁ kṛtvā dvibhujahevajrayogataḥ | akṣobhyaś cakrīrūpeṇa hūṁ śirasi | amitābho divyakuṇḍalarūpeṇa hrīḥ karṇayoḥ | ratneśaḥ kaṇṭhe mālārūpeṇa trāṁ | vairocano rucakarūpeṇa oṁ hastayoḥ | amoghasiddhir mekhalārūpeṇa khaṁ kaṭyām | vajrasattvo bhasmarūpeṇa haṁ sarvāṇge | iti kavacaṁ cintayet ||

p.54

cakṣuṣor mohavajrī ca āṁ | śrotrayor dveṣavajrikā aṁ | ghrāṇe mātsaryakī khyātā iṁ | vaktre rāgavajrikā īṁ | sparśa īrṣyavajrī ca uṁ | mano nairātmayoginy aṁ ||

kavacam ebhir mahāsattva indriyāṇāṁ viśuddhaye |

iti | dvitīyo nyāsaḥ ||27||

28 viharaṇam

etena vajrayoginītathāgatādibhiḥ parighaṭitaḥ sannāhasannaddhaḥ siṁhavad vicared yogī dvibhujahevajrayogatas trailokyāgāramadhye || tathā ca nāgārjunapādāḥ -

kūṭāgāram idaṁ na ca tribhuvanaṁ na prāṇino 'mī jināś

cakreśo 'smi na mānuṣo na viṣayā nākṣāṇi na kṣmādayaḥ |

rūpādyā na ca dharmatātmakatayā te māṇḍaleyā ime

viśvaṁ maṇḍalacakram ākalayataś cetaḥ kim udbhrāmyasi ||

iti viharaṇam ||28||

p.55

29bhojanaṁ

tadanu yat kiñcid upārjitaṁ bhakṣyabhojyādikaṁ dravyaṁ labdhaṁ vā yoginā pūrvavd viśodhya | tryakṣareṇādhiṣṭhāya | amṛtāsvādavidhinā bhakṣayed iti bhojanaṁ ||29||

30 caraṇam

lobhaṁ mohaṁ bhayaṁ krodhaṁ vrīḍākāryaṁ ca varjayet |

nidrām ātmānam utsṛjya caryā kriyate na saṁśayaḥ ||

ata eva -

śarīraṁ dānaṁ dattvā paścāc caryāṁ samārabhet |

bhāgābhāgavicāreṇa tasmād dānaṁ na dīyate ||

bhakṣyaṁ bhojyaṁ tathā pānaṁ yathāprāptaṁ tu bhakṣayet |

graham atra na kartavyam iṣṭāniṣṭavikalpataḥ ||

pañcavarṇasamāyuktam ekavarṇaṁ tu kalpitam |

anekenaikavarṇena yathābhedo na jāyate ||

p.56

ekavṛkṣe śmaśāne vā bhāvanā kathitā śubhā |

mātṛgṛhe tathā rātrau athavā vijane prāntare ||

kiñcid ūṣme tu saṁprāpte caryāṁ kartuṁ yadīṣyate |

siddhiṁ gantuṁ yadīccāsti caryayā tv anayā caret ||

ityādivistaraḥ || caryata iti caryācaraṇaṁ | sthitir vyavahāra ācāra iti yāvat | kiñcidūṣmaprāptyapekṣayā coktam || mṛduś ca yogī rātrau svasthāne nibhṛtaṁ caret | yāvat kiñcil lābhaḥ syāt || kuta etat-

yathā bhedo na jāyate |

iti vacanāt || lābhe sati karotu na karotu vā svatantra evāsau | iti caraṇam ||30||

31 śyanam

tato 'parasandhyāyāṁ śayaneccayā śrīherukayogam āmukhīkṛtya siṁhavac cayīta || iti śyanam ||31||

32 punarutthānam

utthānakāle punaḥ pukkasyādigītasaṁcodite saty utthānaṁ pūrvoktam eva pūjācakrādi caraṇaparyantaṁ sarvaṁ trisandhyaṁ kuryāt |

p.57

yāvan maṇḍalacakrākāraḥ pratyakṣīkṛtaḥ syāt | utpattikramasākṣātkaraṇe -nādikarmikayogy aṣṭabhūmīśvaro buddhakṣetrād buddhakṣetraṁ saṁkrāmati || uktaṁ ca bhagavatā -

yāvat syād bhāvanāyogas tāvat syād ādikarmikaḥ |

ādikarmikayogena cāṣṭamīṁ bhūmim āpnuyāt ||

punar apy utthānam ||32||

avasānam

nirvikalpo yadā dhīraḥ sthitiṁ bhittvā tu laukikīm |

ācaret sarvakāryāṇi buddhāḥ paśyanti taṁ sadā ||

śrīmaddherukatantrarājagaditaṁ pañcakramānuttaraṁ

śrījālandharibhadrapādavivṛtaṁ gūḍhaṁ gurūṇāṁ matam |

tat prāpyākhilasattvarāśisubhagaṁ saṁgranthya puṇyottamaṁ prāptaṁ tena jagat prayātu niyataṁ hevajrarūpaṁ param ||

p.58

pañcakramānuttarahevajraprakāśaḥ samāptaḥ || || kṛtir iyaṁ mahāmaṇḍalācāryaśrīrāhulaguptapādānām iti || ||

ye dharmā hetuprabhavā hetuṁ teṣāṁ tathāgato hy avadat |

teṣāṁ ca yo nirodha evaṁvādī mahāśramaṇaḥ ||

deyadharmo 'yaṁ pravaramahāyānayāyinaḥ paramopāsakaśrīrāṇasya | yad atra puṇyaṁ tad bhavatv ācāryopādhyāyamātāpitṛpūrvaṇgamaṁ kṛtvā sakalasattvarāśer anuttarajñānaphalāvāptaya iti | bhagavati śākyasiṁhe parinirvṛti śata 2800 varṣa 11 māsa 4 divasa 5 śakāvrā 1104 bhādradine 14 likhitam idaṁ dharmadhātuvihārīya 'dhivāsin śrāmaṇera śrījitāriśriyeneti ||