• Home
• Canon Text
• Romanized
• sūtrapiṭaka
• avadāna
• Aṣṭama adhyāyaḥ

Aṣṭama adhyāyaḥ

Technical Details

aṣṭama adhyāyaḥ

svayambhūcaityāśramanāma sādhanāsuvṛṣṭicaraṇo nāma



atha sa bhagavāñchāstā sa samādherutthitaḥ punaḥ|

maitreyaṃ taṃ sabhāṃ cāpi samālokyaivamādiśat||1||



śṛṇu maitreya bhūyo syā etad devānubhāvataḥ|

siddhabhūmeḥ pravakṣāpi mahatsiddhi prabhāvatāṃ||2||



tadyathātropachandohe siddhaloka himālaya|

nepāla iti vikhyāte etaddevānubhāvataḥ||3||



sadā bhadramahotsāhaṃ subhikṣaṃ nirupadravaṃ|

sarvadravyasamāpanna samṛddhādhamavarttata||4||



tadā sarvatra lokāśca daśakuśalacāriṇaḥ|

triratnabhajanāraktāḥ prācarantaḥ sahāśubha||5||



etatpuṇyānuliptāste caturbrahmavihāriṇaḥ|

bhadraśrīsadguṇādhīrā babhūvurbodhicāriṇaḥ||6||



evameṣāṃ prasiddhābhūdṛddhisiddhiguṇārthadā|

ṛddhāsphītā subhikṣā śrīsamāśrayābhiśobhitāḥ||7||



tenātra yogino vijñā yatayo brahmacāriṇaḥ

smṛtvā dhyātvā kuleśānaṃ samārādhya samāśrayan||8||



tathānye'pi sulokāśca samāgatya prasāditāḥ|

dharmadhātumimaṃ bhaktyā bhajamānāḥ samāśrayan||9||



sarvaṣvapi ca tīrtheṣu snānadānādi saṃbaraṃ|

kṛtvāṣṭau vītarāgāṃśca bhajanta samupāśrayan||10||



etāśca devatāḥ pañca samārādhya yathāvidhi|

bhajamānā sadotsāhaiḥ prācaranta samāhitāḥ||11||



tadā khagānanādevīṃ samārādhya yathāvidhi|

bhajamānā mahotsāhaiḥ prācaranta sadā śubhaṃ||12||



evamimaṃ ca pucchāgraṃ caityaṃ mañjuśriyāpi te|

sarve lokāḥ samārādhya prābhajanta prasāditāḥ||13||



evaṃ sarve'pi lokāśca saddharmmābhiratā mudā|

sadā bhadrāṇi karmmāṇi kṛtvātra sarvvadāśrayan||14||



evameṣāṃ mahāsiddhi bhūmiḥ śrīsaṃpraśobhitāḥ|

mahājana samākīrṇṇā sarvabhūmyuttamā vabhau||15||



tataḥ kālāntareṇātra rājā bhūmi yatirnṛpaḥ|

śrīguṇakāmadevākhya śāstā lokādhipābhavat||16||



tadā sa nṛpatiḥ prauḍhā yuvā kāmātilālasaḥ|

yathā kāmarasaṃ bhuktvā prācaran svecchayāraman||17||



tataḥ sa kṣatriyāpyevaṃ kāmabhāgābhimohitāḥ|

pramadā guṇasaṃraktā nītidharme nirādaraḥ||18||



dṛṣṭvā sa sundarīṃ kāntāmagamyāmapi mohitaḥ|

balenāpi samākṛṣya vubhuje svecchayā mudā||19||



evaṃ sa nṛparājāpi kāmadharmmātilālasaḥ|

mantriṣu sarva rājyāṅga niveśya svecchayā ramet||20||



tataḥ ste mantriṇaḥ sarve nṛpaṃ taṃ pramadā vaśe|

pratiṣṭhāpya yathākāmaṃ bhuktvā caran yathecchayā||21||



tathā bhṛtyā janāścāpi sarve'pi kleśitāśayāḥ|

saddharmmāṇi pratikṣipya prācaran kāmabhāginaḥ||22||



brāhmaṇāśca tathā sarve daśākuśala cāriṇaḥ|

svakuladharmmamaryādaṃ tyaktvā caran yathecchayā||23||



vaiśyāścāpi tathā dharmmadravyasaṃgrahalālasāḥ|

svakulavṛttimutsṛjya bhuktvā caran yathepsitaṃ||24||



mahājanāstathā sarvepyanyāyadravyasādhinaḥ|

svakuladharmamutsṛjya bhuktvaiva prācaran sukhaṃ||25||



vaṇijo'pi tathā sarve mithyārthasādhanodyatāḥ|

satyadharma pratikṣipya ceruḥ kleśābhimānitāḥ||26||



śilpino'pi tathā sarve kavalabhṛtilālasāḥ|

avidhijñāḥ pramādāndhāścakruḥ karmma yaṃthecchayā||27||



tathā nārījanāścāpi kāmakleśāḥ kulāśayāḥ|

svakuladharmamṛtsṛjya prācaranta yathepsitaṃ||28||



evaṃ sarve'pi lokāśca daśākuśalasaṃratāḥ|

svakulācāramutsṛjya prācaranta yathecchayā||29||



tīrthikāścāpi ye duṣṭāste dṛṣṭvaivaṃ jinālayaṃ|

ninditvā paribhāṣantaḥ prācaranta yathecchayā||30||



tadātra vahavo duṣṭā caurā dhūrttāḥ pragalbhikāḥ|

sādhujanāḥ pratikṣipya ceru mattadvīpā iva||31||



sādhavaḥ sajjanāścāpi nīcakarmānucāriṇaḥ|

saddharmmaviratotsāhāśceru bhuktvaiva nīcavat||32||



tadaivaṃ pāpasaṃcārāt sarvatrāpyacarat kaliḥ|

saddharmmo durvalī bhūto nīcavadvilayaṃ yayau||33||



tadātra pravarībhūte kalisaṃcāra varttate|

dṛṣṭvā lokādhipāḥ sarve bhavanruṣṭaparānmukhāḥ||34||



tato'tra vimukhībhūya sarvalokādhipā api|

dhignṛpamiti bā danto draṣṭumapi na cecchire||35||



tadātra lokapālānāṃ sudṛṣṭiviratotsave|

ītayaḥ samupākramya prāvarttitumupācarat||36||



tato devā api krūrā ye duṣṭā mārapākṣikāḥ|

sarve tatra rūpālokya mahotpātaṃ pracakrire||37||



vahnirapi tathālokya duṣṭavat kopitāśayaḥ|

dhūmākulārciṣā dagdhā mahotpātaṃ vyadhādiha||38||



dharmarājāpi ruṣṭābhūn nirdayāṃ nirujānapi|

nihantuṃ prāṇinaḥ sarvān mahāmārīmacārayat||39||



naiṛtyā rākṣasendro'pi prakopitātinirdayaḥ|

sarvatrāpi praviṣṭo'tra mahotpātaṃ vyadhātsadā||40||



varuṇo nāgarājāpi praduṣṭaḥ krūracakṣuṣā||

dṛṣṭvā vārivahān meghān sarvān vṛṣṭiṃ nyavārayet||41||



maruto'pi tathālokya praruṣṭā nirdayā sthitāḥ|

asādhyaṃ pracarantātra mahotpātaṃ pracakrire||42||



tathā yakṣāśca ye duṣṭāḥ kinnarā guhyakā api|

gṛhe gṛhe praviśyāpi rogotpātaṃ pracakrire||43||



tathā bhūtāḥ piśācāśca vetālāḥ kaṭapūṭināḥ|

ḍākiṇyaḥ pramathāścāpi śākinyaḥ sagaṇā api||44||



rudrā api sagandharvā kumbhāṇḍā garuḍā api|

sarvatra pracaranto'tra mahotpātaṃ pracakrire||45||



mātṛkā api sarvāśca sagaṇā aprasāditāḥ|

suduṣṭavālokya sarvān stān drakṣituṃ na samāhire||46||



grahāstārāgaṇāḥ sarve viruddhā aprasāditāḥ|

anusaṃdarśanaṃ vāpi kartu naivāvavāṃñchire||47||



kuleśā api sarvāśca devatā aprasāditāḥ|

saṃtrāta samarthāstān paśyaṃtya eva tasthire||48||



evamanyepi devāśca sarvatrāṇaparāṅmukhāḥ|

teṣāṃ saṃdarśanaṃ kartumapi naiva vāṃchire||49||



teṣāṃ trātuṃ tadekāpi na śaśāka kathaṃcana|

evamatra mahotpātaṃ prāvarttata samantataḥ||50||



evamatra mahotpātaṃ prarvarttate'pi sarvataḥ|

sarvakleśā hatātmānaḥ pracakru vigrahaṃ mithaḥ||51||



tadevaṃ kalisaṃraktān sarvān lokān vilokya saḥ|

nṛpatiḥ suciraṃ dhyātvā manasaivaṃ vyacintayat||52||



hā kaṣṭaṃ pāpajaṃ dhoraṃ jāyate'trādhunā mama|

tatpāpaśamanāyāyaṃ ko dadhānmahitāśayaḥ||53||



kathamiha mahadduḥkhaṃ śamīkarttuṃ vidhāsyate|

paśyannevamupekṣyaiva rameyaṃ sāmprataṃ ca kiṃ||54||



yo hi rājā prajāduḥkhamupekṣya ramate sukhaṃ|

sa kiṃ rājā prabhurbhattāṃ duṣṭāhivadvigarhyate||55||



yatra rājā prajāduḥkhamupekṣya na vicārayet|

svayameva sukhaṃ bhuktvāramaṃścareyathecchayā||56||



tatra sarvaprajā lokāḥ kleśavyākulamānasāḥ|

satyadharmakulācāraṃ hitvā careyurauddhaṭāḥ||57||



tataste duritāraktā daśakuśalacāriṇaḥ|

mahāpāpe'pi nirlajjāḥ saṃcareran yathecchayā||58||



etat sarva mahatpātaṃ rbhujīyānnṛpatirdhruvaṃ|

iti satyaṃ samākhyātaṃ nītivijñairmaharṣibhiḥ||59||



ityetatpāpavaipākyaṃ bhoktavyaṃ hi mayā bhava|

tadatra kiṃ kariṣyāmi yadupāyaṃ na manyate||60||



dhig janma me'tra saṃsāre yasya rājye sadā kaliḥ|

durbhikṣādi mahātpātaṃ pravarttate divāniśaṃ||61||



dhanyāste puruṣā ye hi niḥkleśā vimalāśayā|

vimukta bhava saṃcārā bhikṣavo brahmacāriṇaḥ||62||



kiṃ me'tra janma saṃsāre sukulamapi prabhornṛṇāṃ|

yadahaṃ paśuvad bhuktvā kāmameva rame gṛhe||63||



tadetatapāpalipto'haṃ kleśavyākulamānasaḥ|

narakeṣu bhraman duḥkhaṃ bhuṃjīyāṃ vividhaṃ sadā||64||



tadā ko me suhṛt mitraṃ saṃrakṣitumupācarat|

dharmameva tadā trāṇaṃ sarvaduḥkhāpahaṃ bhave||65||



dharmāṇāṃ pravaraṃ bauddhaṃ dharmaṃ sarvabhayāpahaṃ|

sarvārthasādhanaṃ siddhamityākhyātaṃ jagaddhitaṃ||66||



ityahaṃ sāmprataṃ gatvā gośṛṅge parvate sthitaṃ|

śāntaśriyaṃ mahācāryaṃ prārthayeyaṃ samādarāt||67||



sa eva hi mahācārya etadutpātaśāntaye|

vidhānaṃ samupādiśya kuryānme'tra hitaṃ sadā||68||



iti niścitya bhūpālaḥ purohitaṃ samantriṇaḥ|

mahājanāna sapaurāṃśca samāmantrayaivamādiśat||69||



bho bhavanto yadatraivaṃ mahotpātaṃ pravarttate|

tacchāntikaraṇaṃ dharmaṃ karttumicchāmi sāṃprataṃ||70||



tadācārya mahābhijñaṃ śāntiśriyaṃ samādarāt|

prārthayitvā tadā deśād dharttumicchāmi sadṛśaṃ||71||



iti sarve vayaṃ tatra gośṛṅge'gre samādarāt|

śāntaśriyaṃ mahācārya saṃprārthituṃ vajrāvahai||72||



ityādiṣṭaṃ narendraṇa śrutvā purohitādayaḥ|

sarve tatheti vijñapya prābhyanandan prabodhitāḥ||73||



tataḥ sa nṛpatī rājā samantrijanapaurikāḥ|

purohitaṃ purodhāya gośṛṅge'gre mudācarat||74||



tatra dṛṣṭvā tamācārya nṛpatiḥ saṃpramoditaḥ|

sametya sāñjalirnatvā pādābje samupāśrayat||75||



tathā sarve'pi lokāśca samīkṣyenaṃ prasāditāḥ|

sametya pādayornatvā samupatasthire mudā||76||



tān sarvān samupāsīnān samīkṣya sa mahāmatiḥ|

śāntaśrīstaṃ mahīpālaṃ sampaśyannevamādiśat||77||



rājan sadāstu vo bhadraṃ sarvatrāpi nirantaraṃ|

kimarthamiha prāyāsi tat me'gre vaktuṃmarhasi||78||



iti śāntaśriyā prokte nṛpatiḥ sa kṛtāñjaliḥ|

praṇatvā taṃ mahācārya paśyannevaṃ nyavedayet||79||



bho śrīśāstayadarthe'haṃ bhavaccharaṇamāvraje|

tadartha prārthayāmyatra me samupādeṣṭumarhati||80||



yat me'tra pāpato rājye mahotpātaṃ pravarttate|

tacchāntikaraṇopāyaṃ samupādeṣṭumarhati||81||



iti saṃprārthite rājñā śāntaśrī mantravit sudhīḥ|

nṛpate taṃ mahāsattvaṃ samālokyaivamādiśat||82||



nṛpate pāpato'traivaṃ mahotpātaṃ pravarttate|

tatpāpaśamanopāyaṃ vakṣāmi te śṛṇuṣva tat||83||



yatvamatra nṛpā rājā sarvadharmānupālakaḥ|

nītidharmmānusāreṇa saṃpālayasi na prajāḥ||84||



mantriṇo'pi tathā sarvanītidharmaparāṅmukhāḥ|

bhuktvā kāmasukhānyeva pracaranti yathecchayā||85||



tathā bhṛtyā janāścāpi paurāścāpi mahājanāḥ|

svakuladharmamutsṛjya pracaranti yathecchayā||86||



evaṃ sarve'pi lokāśca daśākuśalacāriṇaḥ|

saddharmāṇi pratikṣipya pracaranti pramādataḥ||87||



tadaitat pāpavaipākyaṃ bhoktavyaṃmeva hi bhava|

yenaiva yatkṛtaṃ karmma bhoktavyaṃ tena tatphalaṃ||88||



evaṃ matvā nṛpaḥ svāmī svayaṃ nītyā vicārayan|

bodhayitvā prayatnena lokān saṃpālayat sadā||89||



yadyatra nṛpatiḥ samyaga vicārya pramādataḥ||

svayaṃ kāmasukhānyeva bhuktvā caradyathecchayā||90||



tathā sarve'pi lokāśca nṛpacaryānucāriṇaḥ

bhuktvā kāmasukhānyeva pracareyuryathecchayā||91||



tadā tatra mahotpātaṃ pravarttat pāpato dhruvaṃ|

pravarttite mahotpāta lokā syuḥ pāpaduḥkhitāḥ||92||



tatra tān nṛpatiḥ paśyannupekṣyaṃ nirdayaścarat|

lokasaṃrakṣaṇe asaktaḥ sa sarvapāpabhāg bhavet||93||



sarvāṇyapi hi pāpāni sarvalokaiḥ kṛtānyapi|

patitvā nṛpateragre pradadyustatphalāni hi||94||



iti satyaṃ samākhyātaṃ sarvairapi munīśvaraiḥ|

natvā rājā svayaṃ nītyā vicārayan samācaret||95||



iti tena samādiṣṭaṃ śāntaśriyā sumantriṇā|

śrutvā sa nṛpatīrbhītyā saṃtāpatāpitāśayaḥ||96||



śāntaśriyaṃ tamācārya samīkṣya śaraṇaṃ gataḥ|

natvā pādāmbuje bhūyaḥ prārthayadevamādarāt||97||



śāstaḥ sadā cariṣyāmi bhavadājñāṃ śirāvahan|

tat me yaducitaṃ dharmma tat samādeṣṭumarhati||98||



iti saṃprārthitaṃ rājñā śrutvācāryaḥ sa satmatiḥ|

nṛpatiṃ taṃ mahāsattvaṃ sampaśyannevamādiśat||99||



rājañchṛṇu samādhāya vakṣyāmi śubhakāraṇaṃ|

yadyasti te kṛpā loka tat kuru yanmayoditaṃ||100||



tadyathaiteṣu tīrtheṣu snātvā nityaṃ yathāvidhi|

śuciśīlasamācāraḥ samāhitaḥ trimaṇḍalaḥ||101||



sambodhiṃ praṇidhānena sarvasattvahitārthabhṛt|

triratnabhajanaṃ kṛtvā carasva poṣadhaṃ vrataṃ||102||



tata imaṃ jagannāthaṃ dharmadhātuṃ jinālayaṃ|

yathāvidhi samārādhya saṃbhajasva sadādarāt||103||



tathā sarvā imā pañca devatāśca yathāvidhi|

samārādhya samabhyarcya saṃbhajasva sadādarāt||104||



imaṃ mañjuśrīyaṃścāpi caityamārādhya sarvadā|

yathāvidhi samabhyarcya saṃbhajasva mahotsavaiḥ||105||



tathāṣṭau vītarāgāṃśca samārādhya yathāvidhi|

samabhyarcya mahotsāhaiḥ saṃbhajasva sadādarāt||106||



tathā māheśvarīṃ devī khagānanāṃ samādarāṃ|

samārādhya samabhyarcya saṃbhajasva yathāvidhiṃ||107||



ete sarve'pi devā hi sarvalokādhipeśvarāḥ|

sarvasattvahitārthena prādurbhūtāḥ svayaṃ khalu||108||



tadatraiteṣu deveṣu sarveṣu śraddhayā sadā|

vidhinā bhajanaṃ kṛtvā saṃcarasva jagaddhite||109||



lokāṃścāpi tathā sarvān bodhayitvā prayatnataḥ|

sarveṣveteṣu tīrtheṣu snānadānādikaṃ sadā||110||



kārayitvā mahatpuṇyaṃ jagadbhadrasukhārthadaṃ|

saṃbuddhaguṇasatsaukhyaṃ cāraya poṣadhaṃ vrataṃ||111||



eteṣāṃ ca triratnādidevānāṃ bhajanaṃ sadā|

kārayitvā mahotsāhairbodhimārge pracāraya||112||



tadaitatpuṇyabhāvena sarvatrāpi caracchubhaṃ

tadā sarvamahotpātaṃ sarvatra vilayaṃ vrajet||113||



tadā brahmamarendrādyāḥ sarve lokādhipā api|

sudṛśātra samālokya pālayeyuḥ sadā mudā||114||



tadā saṃpālite'smiṃna taiḥ savairlokādhipaiḥ punaḥ|

subhikṣaṃ śrīśubhotsāhaṃ pravarttayeddhi sarvadā||115||



tadā sarbe'pi lokāśca nīrogāḥ śrīguṇāśrayāḥ|

viramya pāpamārgebhyaḥ saṃcareran sadā śubhe||116||



evaṃ dhṛtvā sadā rājan mahāpuṇya prabhāvataḥ|

ante bodhiṃ samāsādya saṃbuddhapadamāpnuyuḥ||117||



evaṃ mahattaraṃ puṃṇyaṃ triratnabhajanād bhavaṃ|

vijñāyādau triratnānāṃ bhajasva śraddhayā smaran||118||



tataḥ sarveṣu tīrtheṣu snātvā śuddhendriyāśayaḥ|

triratnaṃ śaraṇaṃ gatvā bhajasva poṣadhaṃ vrataṃ||119||



tataḥ sarvānimān devān dharmmadhātumukhān sadā|

yathāvidhi samārādhya saṃbhajasva samarcayan||120||



lokānapi tathā sarvān bodhayitvā prayatnataḥ|

sarveṣveteṣu tīrtheṣu snāpayitvā yathāvidhiṃ||121||



triratnaśaraṇe sthāpya saṃbodhijñānasādhanaṃ|

bhadśrīsatguṇādhāraṃ cāraya poṣadhaṃ vrataṃ||122||



eteṣāmapi devānāṃ kārayitvā sadārcanaṃ|

bodhimārge pratiṣṭhāpya cāraya pālayañchubhe||123||



evaṃ kṛtvā mahatpuṇyaṃ prāpya śrīsadguṇāśrayaḥ|

bodhisattva mahāsattva mahābhijñā bhaveddhruvaṃ||124||



tataḥ saṃbodhisaṃbhāraṃ pūrayitvā yathākramaṃ|

arhan bodhiṃ samāsādya saṃbuddhapadamāpnuyāḥ||125||



iti śāntaśriyā śāstā samādiṣṭaṃ niśamya saḥ|

nṛpastatheti vijñapya kartumevaṃ samaicchata||126||



tataḥ sa nṛpatiḥ sarvān mantriṇassacivāñjanān|

paurān mahājanāścāpi samāmantrayaivamādiśat||127||



bho mantriṇo janāḥ sarve'mātyāḥ paurā mahājanāḥ|

ācāryena yathādiṣṭaṃ tathā caritumarhatha||128||



ahamapi tathā dhṛtvā sarvadā bhadrakāraṇaṃ|

triratnaśaraṇaṃ kṛtvā vrataṃ caritumutsahe||129||



ityādiṣṭaṃ narendreṇa śrutvā te mantriṇo janāḥ|

paurā mahājanāḥ sarva tatheti pratiśuśruvuḥ||130||



tataḥ sa nṛpatiḥ sarveḥ sapurohitamantribhiḥ|

amātyaiḥsacivaiḥ paurairmahājanaiḥ samanvitaḥ||131||



sarveṣveteṣu tīrtheṣu snātvā yathāvidhi kramāt|

śuddhaśīlaḥ samādhāya prācarat poṣadhaṃ vrataṃ||132||



tatassa vimalātmāna triratnaśaraṇaṃ gatāḥ|

dharmadhātuṃ samārādhya samabhyarcyabhijanmudā||133||



tathā vāyupure vāyudevatāṃśca yathāvidhi|

agnipure'gnidevaṃ ca nāgapure phaṇeśvarān||134||



vasupure vasundhārāṃ saddharmmaśrīguṇapradāṃ|

śāntapure maheśānaṃ sambaraṃ sagaṇaṃ kramāt||135||



yathāvidhi samabhyarcya śraddhayā samupāśritaḥ|

tathā mañjuśrī yaścaityaṃ samabhyarcyābhajan sadā||136||



tathāṣṭau vītarāgāṃśca śrīdevīṃśca khagānanāṃ|

yathāvidhi samārādhya samabhyarcyābhajat sadā||137||



tathā sarve'pi lokāste nṛpavṛttānucāriṇaḥ|

snātvā sarveṣu tīrtheṣu śuddhaśīlā samādarāt||138||



triratnaśaraṇaṃ kṛtvā carantaḥ poṣadhaṃ vrataṃ|

dharmmadhātumukhān sarvān devāṃścābhyarcya prābhajan||139||



tadaitatpuṇyabhāvena sarvatra śubhamācarat|

tataḥ sarva mahotpātaṃ krameṇa praśamaṃ yayau||140||



tadā sarve'pi te lokā nīrogāḥ puṣṭitendriyāḥ|

mahānandaṃ sukhaṃ prāpya babhūvu dharmmalālasāḥ||141||



tad dṛṣṭvā na nṛpo rājā pratyakṣaṃ dharmasatphalaṃ|

aho saddharmamāhātmyamityuktvā nanditācarat||142||



tadā suvṛṣṭirevātra na babhūva kathaṃcana|

tad dṛṣṭvā na nṛpaścāsīd durbhikṣaśaṃkitāśayaḥ||143||



tataḥ sa karuṇāviṣṭahṛdayaḥ sa nṛpaḥ punaḥ|

śāntaśriyaṃ tamācārya natvaiva prāha sāñjaliḥ||144||



ācārya kṛpayā te'tra carate śubhatādhunā|

sarvadāpi mahotpātaṃ saṃśāmyata samantataḥ||145||



suvṛṣṭireva nādyāpi pravarttate kathaṃcana|

suvṛṣṭikaraṇopāyaṃ tat samādeṣṭumarhati||146||



iti saṃprārthitaṃ rājñā śrutvācāryaḥ sa satmatiḥ|

nṛpatiṃ taṃ mahāsattvaṃ saṃpaśyannevamabravīt||147||



sādhu rājañchṛṇuṣvātra sadā subhikṣakāraṇaṃ|

suvṛṣṭikaraṇopāyamupadekṣyāmi sāṃprataṃ||148||



likhitvā maṇḍalaṃ nāgarājānāṃ yadyathāvidhi|

tatra nāgādhipān sarvānāvāhyārādhayevahi||149||



tadatra tvaṃ mahāvīrā bhavasvāttaraḥ sādhakaḥ|

yathā māyopadiṣṭāni tathā sarvāṇi sādhaya||150||



ityācārya samādiṣṭaṃ śrutvā sa nṛpatirmudā|

tatheti prativijñapya tathā bhavitumaicchata||151||



tataḥ sa vajradhṛg vārā nāgapuraṃ yathāvidhi|

likhitvā maṇḍalaṃ ramyaṃ pratiṣṭhāpya samārccayat||152||



tatra nāgādhipān sarvānācāryaḥ sa yathākramaṃ|

samārādhya samāvāhya pūjayituṃ samālabhat||153||



tatra nāgādhipāḥ sarve samāgatya yathākramaṃ|

svasvāsanaṃ samāśritya saṃtasthire prasāditāḥ||154||



karkoṭako'hirāḍeka eva na lajjayāgataḥ|

tatsamīkṣya sa śāntaśrīrmahācāryā maharddhimān||155||



nṛpatiṃ taṃ mahāvīraṃ mahāsattvaṃ maharddhikaṃ|

mahābhijñaṃ samālokya samāmantrayaivamādiśat||156||



rājan nāgādhipāḥ sarve samāgatā ihādhunā|

eka karkkoṭako nāgarāja eveha nāgataḥ||157||



virūpo'haṃ kathaṃ nāgarāja mahāsabhāsane|

gatvā tiṣṭheyamityevaṃ dhyātvā nāyāti lajjayā||158||



atastaṃ sahasā rājan gatvā tatra mahāhrade|

karkkoṭakaṃ tamāmantraya saṃprārthyeha samānaya||159||



yadi saṃprārthyamānāpi nāgachediha so'hirāṭ|

tadā balena dhṛtvāpi sarvathā taṃ samānaya||160||



ityācārya samādiṣṭaṃ śrṛtvā sa nṛpatiḥ sudhīḥ|

śāntaśriyaṃ tamācārya paśyannevaṃ nyavedayat||161||



ācārya kathamako'haṃ tatrāgāḍhamahāhrade|

gatvā balena nāgendraṃ dhṛtvā netuṃ praśaknuyāṃ||162||



iti nivedya taṃ rājñā śrutvācāryaḥ sa mantravit|

nṛpatiṃ taṃ mahāvīraṃ sampaśyannevamabravīt||163||



haridaśvaṃ samāruhya puṣpamatmantraśodhitaṃ|

dhṛtvā braja praśaknoṣi mama mantrānubhāvataḥ||164||



durvākuṇḍamidaṃ puṣpaṃ tatrādau kṣipa māṃ smaran|

bhraman yatra caren puṣpaṃ tat yathānusaran baja||165||



ityupadeśya duvīkaṃ kuṇḍaṃ mantrābhiśodhitaṃ|

puṣpaṃ datvā narendrāya punarevamupādiśat||166||



gatvaivaṃ nṛpate tatra nāgapure sametya taṃ|

karkoṭakaṃ samāmantraya madgiraivaṃ nivedaya||167||



bho karkkoṭaka nāgendra yadarthedamihāvraja|

tadbhavānapi jānīyāt tathāpi vakṣyate mayā||168||



gośṛṅge mahācāryaḥ śāntaśrī rvajrabhṛt kṛtī|

durbhikṣaśamanaṃ karttuṃ suvṛṣṭicāraṇe sadā||169||



tatra nāgapure sarvān nāgādhipān yathāvidhi|

samārādhya samāvāhya pūjayituṃ samārabhat||170||



sarve nāgādhipāstatra varuṇādyāḥ samāgatāḥ|

tvameva nāgataḥ kasmāt sahasā gantumarhati||171||



evaṃ saṃprārthyamāno'pi nāgachet so'hirāḍ yadi|

valenāpi samākṛṣya sahasā nīyatāṃ tvayā||172||



iti śāntaśriyā śāstā samādiśya samādarāt|

preṣito'haṃ tadarthetra tat samagantumarhati||173||



ityādiśya sa ācāryaḥ puṣpaṃ mantrābhiśodhitaṃ|

datvā taṃ nṛpatiṃ vīraṃ preṣayat tatra satvaraṃ||174||



ityācārya samādiṣṭaṃ niśamya sa mahāmatiḥ|

durvāmuṇḍaṃ samādāya tathetyuktvā tato'carat||175||



tataḥ sa nṛpatirvīraḥ śāstu rājñāṃ śirāvahan|

haridaśvaṃ samāruhya saṃcaranstad hadaṃ yayau||176||



tatra tīraṃ samāsādya paśyaṃ nṛpaḥ sa taṃ hadaṃ|

natvācāryamanusmṛtvā durvvākuṇḍaṃ jale'kṣipat||177||



tanprakṣiptaṃ jale'gāḍhe bhraman nāgapure'carat|

rājāpyaśvaṃ samāruhya tatpuṣpānusaran yayau||178||



evaṃ nāgapure gatvā nṛpatiḥ sa vilokayan|

karkoṭaka mahīndraṃ taṃ sahasā samupācarat||179||



tatra sametya sa vīrastaṃ karkoṭakamahīśvaraṃ|

yathācāryāya saṃdipṭaṃ tathā sarvaṃ nyavedayat||180||



tat sanniveditaṃ sarva śrutvā nāgādhipāpi saḥ|

kiñcidapyuttaraṃ naiva dadau tasmai mahībhuje||181||



tataḥ sa nṛpatiścaivaṃ nivedya taṃ mahīśvaraṃ|

saṃpaśyan samupāmantraya prārthayadamādarāt||182||



nāgendro'tra prasīda tvaṃ śāsturājñāṃ śirovahaṃ|

tvadāmantra na evāhaṃ prāgatastat samāvraja||183||



iti saṃprārthyamāno'pi rājā sa bhujagādhipaḥ|

kiñcitprāpyuttaraṃ naiva dadau tasmai mahībhuje||184||



tato'sau nṛpativīraḥ śāstrādiṣṭaṃ yathā tathā|

sarva nivedya tasyāgre punarevamabhāṣata||185||



nāgendra nāparādhaṃ me yattvayā na śrutaṃ vacaḥ|

tanme śāstrā yathādiṣṭaṃ tathā nūnaṃ careya hi||186||



ityuktepi narendreṇa karkoṭako hi yo'pi saḥ|

kiñcidapyuttaraṃ naiva dadau rājñe mahībhṛte||187||



tataḥ sa nṛpativīraḥ śāsturājñāṃ śirovahan|

dhṛtvā tamahimākṛṣya gurutmāniva prācarat||188||



tato hayāt samānītāḥ guṇakāmadevena saḥ|

ānīte tena mārgeṇa vaśikācala ucyate||189||



evaṃ dhṛtvā samākṛṣya sa vīrastaṃ mahīśvaraṃ|

sahasā nāgapure nītvā śāsturagre samācarat||190||



ācārya bhavadādeśāt tathā karkkoṭako'hirāṭ|

dhṛtvākṛṣya mayānītastaṃ samīkṣya prasīdatu||191||



iti niveditaṃ rājñā śrutvācāryaḥ samāditaḥ|

nṛpatiṃ taṃ mahāvīraṃ sampaśyannevamādiśat||192||



sādhu rājan mahāvīra yadānītastvayāhirāt|

tadenamāsane nītvā saṃsthāpaya yathākramaṃ||193||



ityācārya samādiṣṭaṃ śrutvā sa nṛpatistathā|

nāgarājaṃ tamāmantraya svāsane saṃnyaveśayat||194||



taṃ dṛṣṭvā svāsanāsīnāṃmācāryaḥ sa yathāvidhiṃ|

nāgendrān stān samāvāhya samārādhya samārcayat||195||



tataḥ sa vrajadhṛkājña ācāryaḥ sa mahīpatiḥ|

sarvān nāgādhipān stutvā prārthayuccaivamādarāt||196||



bho bhavanto mahānāgarājāḥ sarve mayāgrataḥ|

samārādhya samāvāhya yathāvidhi samarcitāḥ||197||



tanme sadā prasīdantu dātumarhanti vāñchitaṃ|

sarvaloka hitārtheva ārādhyayāmi nānyathā||198||



yadatra pāpasaṃcārād durbhikṣaṃ varttate'dhunā|

tena sarve'pi duḥkhārttā lokaścaranti pātakaṃ||199||



taddurbhikṣābhiśāntyartha subhikṣakāraṇaṃ sadā|

suvṛṣṭicaraṇopāyaṃ karomīdaṃ jagaddhite||200||



te bhavanto'tra sarve'pi sarvasattvābhirakṣaṇe|

cārayituṃ samarhanti suvṛṣṭimatra sarvadā||201||



iti saṃprārthitaṃ tena śāntaśriyā niśamyata|

sarve nāgādhipāstasya tatheti pratiśuśruvuḥ||202||



taistatheti pratijñātaṃ nāgarājairniśamya saḥ|

śāntaśrī nāgarājān stān prārthayadevamādarāt||203||



bhavanto me prasīdantu yadahaṃ prārthaye punaḥ|

sarvasattvahite dātuṃ tadapyarhanti vāñchitaṃ||204||



iti saṃprārthite tena śāntaśriyā niśamyate|

sarvvanāgādhipā tasmai tatheti pratiśuśruvuḥ||205||



sarve nāgādhipaistaiḥ sampratijñātaṃ niśmya saḥ|

ācāryastānahīndrāṃśca prārthayedevamādarāt||206||



bhavantaḥ śrūyatāṃ vākyaṃ yat mayā prārthyate punaḥ|

tadbhavadbhiḥ pratijñātaṃ saṃdhātavyaṃ tathā sadā||207||



yadātra pāpasaṃcārād durvaṣṭiśca bhaved dhruvaṃ|

tadā suvṛṣṭisaṃsiddhirsādhanaṃ tat pranīyatāṃ||208||



tadyathā bhavatāṃ paṭṭe likhitvā maṇḍalaṃ śubhaṃ|

yathāvidhi pratiṣṭhāpya saṃsthāpituṃ samutsahe||209||



durvṛṣṭiḥ syādyadāpyatra tadevaṃ paṭṭamaṇḍalaṃ|

prasārya vidhinārādhya samāvāhya samarcayat||210||



evaṃ prasārya paṭṭesmin saṃpūjite yathāvidhi|

suvṛṣṭiratra yuṣmābhiḥ saṃbharttavyā jagaddhite||211||



iti saṃprārthite tena śāntaśriyā niśamyate|

sarvanāgādhipāstasmai tatheti pratiśuśruvuḥ||212||



tataḥ sa mantravit prājñaḥ sarvanāgādhipājñayā|

likhitvā maṇḍalaṃ paṭṭe pratiṣṭhāpya yathāvidhi||213||



paścāt kāle'tra durvṛṣṭivṛtte suvṛṣṭisādhane|

nāgapure'tra saṃsthāpya nirdagdha saṃpragopitaṃ||214||



tato vajrī sa ācāryaḥ sarvān stān bhujagādhipān|

saṃprārthya vinayaṃ kṛtvā visasarjja vinodayan||215||



tataḥ sarve'pi te nāgarājāḥ svasvālayaṃ gatāḥ|

meghamālāṃ samutthāpya sarvatra samavarṣayan||216||



tadā suvṛṣṭisaṃcārād durbhikṣaṃ vilayaṃ yayau|

subhikṣamaṃgalotsāhaṃ prāvarttata samantataḥ||217||



tadā sarve'pi lokāste mahānandapramoditaḥ|

triratnabhajanaṃ kṛtvā prācaranta sadā śubhe||218||



tataḥ sa nṛpati rājā dṛṣṭasatyaḥ prasāditaḥ|

śāntiśriyaṃ tamācāryaṃ samabhyarcya yathāvidhi||219||



natvāṣṭāṅgaiḥ prasannātmā kṛtvā pradakṣiṇāni ca|

kṛtāñjalipuṭaḥ paśyan prārthayaccaivamādarāt||220||



bho bhagavan mahācārya bhavaddharmmānubhāvataḥ|

sarvotpātaṃ śamībhūta suvṛṣṭiḥ saṃpravarttate||221||



tadatra sarvadā nūnaṃ nirutpātaṃ samantataḥ|

dharmaśrīmaṃgalotsāhaṃ bhavadeva nirantaraṃ||222||



evaṃ sadā kṛpā dṛṣṭayā saṃpaśyan viṣaye mama|

nirutpātaṃ śubhotsāhaṃ kartumarhati sarvathā||223||



sāmprataṃ saphalaṃ janma saṃsārajīvitaṃ ca me|

yallokāśca sukhībhūtāḥ saṃcaranta sadā śubhe||224||



tadahaṃ sāmprataṃ śāstarbhavadājñāṃ śirāvahan|

svarājyāśramamāśritya careyaṃ pālayañjagat||225||



tanmenugrahamādhāya kṛpayā saṃprasāditaḥ|

saṃbodhisādhane cittaṃ sa sthitiṃ karttumarhati||226||



iti vijñapya bhūpālasta sya śāstuḥ padāmbuje|

natvānujñāṃ samāsādya mahotsāhaiḥ puraṃ yayau||227||



tatra sa nṛpa āśritya samantri sacivo mudā|

bodhicaryāvrataṃ dhṛtvā tasthau kurvan sadā śubhaṃ||228||



iti svayambhū caityāśramanāmasādhanasuvṛṣṭicāraṇo nāmāṣṭamo'dhyāyaḥ|