धातुपरीक्षा पञ्चमं प्रकरणम्
Technical Details
५
धातुपरीक्षा पञ्चमं प्रकरणम्।
नाकाशं विद्यते किंचित्पूर्वमाकाशलक्षणात्।
अलक्षणं प्रसज्येत स्यात्पूर्वं यदि लक्षणात्॥१॥
अलक्षणो न कश्चिच्च भावः संविद्यते क्कचित्।
असत्यलक्षणे भावे क्रमतां कुह लक्षणम्॥२॥
नालक्षणे लक्षणस्य प्रवृत्तिर्न सलक्षणे।
सलक्षणालक्षणाभ्यां नाप्यन्यत्र प्रवर्तते॥३॥
लक्षणासंप्रवृत्तौ च न लक्ष्यमुपपद्यते।
लक्ष्यस्यानुपपत्तौ च लक्षणस्याप्यसंभवः॥४॥
तस्मान्न विद्यते लक्ष्यं लक्षणं नैव विद्यते।
लक्ष्यलक्षणनिर्मुक्तो नैव भावोऽपि विद्यते॥५॥
अविद्यमाने भावे च कस्याभावो भविष्यति।
भावाभावविधर्मा च भावाभावमवैति कः॥६॥
तस्मान्न भावो नाभावो न लक्ष्यं नापि लक्षणम्।
आकाशम् आकाशसमा धातवः पञ्च ये परे॥७॥
अस्तित्वं ये तु पश्यन्ति नास्तित्वं चाल्पबुद्धयः।
भावानां ते न पश्यन्ति द्रष्टव्योपशमं शिवम्॥८॥