चक्षुरादीन्द्रियपरीक्षा तृतीयं प्रकरणम्
Technical Details
३
चक्षुरादीन्द्रियपरीक्षा तृतीयं प्रकरणम्।
दर्शनं श्रवणं घ्राणं रसनं स्पर्शनं मनः।
इन्द्रियाणि षडेतेषां द्रष्टव्यादीनि गोचरः॥१॥
स्वमात्मानं दर्शनं हि तत्तमेव न पश्यति।
न पश्यति यदात्मानं कथं द्रक्ष्यति तत्परान्॥२॥
न पर्याप्तोऽग्निदृष्टान्तो दर्शनस्य प्रसिद्धये।
सदर्शनः स प्रत्युक्तो गम्यमानगतागतैः॥३॥
नापश्यमानं भवति यदा किंचन दर्शनम्।
दर्शनं पश्यतीत्येवं कथमेतत्तु युज्यते॥४॥
पश्यति दर्शनं नैव नैव पश्यत्यदर्शनम्।
व्याख्यातो दर्शनेनैव द्रष्टा चाप्युपगम्यताम्॥५॥
तिरस्कृत्य द्रष्टा नास्त्यतिरस्कृत्य च दर्शनम्।
द्रष्टव्यं दर्शनं चैव द्रष्टर्यसति ते कुतः॥६॥
प्रतीत्य मातापितरौ यथोक्तः पुत्रसंभवः।
चक्षूरूपे प्रतीत्यैवमुक्तो विज्ञानसंभवः॥७॥
द्रष्टव्यदर्शनाभावाद्विज्ञानादिचतुष्टयम्।
नास्तीति उपादानादीनि भविष्यन्ति पुनः कथम्॥८॥
व्याख्यातं श्रवणं घ्राणं रसनं स्पर्शनं मनः।
दर्शनेनैव जानीयाच्छ्रोतृश्रोतव्यकादि च॥९॥