• Home
• Canon Text
• देवनागरी
• सूत्रपिटक
• महायानसूत्र
• पदत्रिशतनिर्देशपरिवर्तः

पदत्रिशतनिर्देशपरिवर्तः

Technical Details

पदत्रिशतनिर्देशपरिवर्तः।



तत्र कुमार कतमा कर्मविशुद्धिः ? यदिदं स्वप्नोपमं त्रिभवं दृष्ट्वा तत्र विरागतामुत्पादयति। इयमुच्यते कर्मविशुद्धिः॥ तत्र कतम आलम्बनसमतिक्रमः ? यदिदं मायोपमतां स्कन्धधात्वायतनानां बुद्धा तेषां व्यवसर्गः। अयमुच्यते आलम्बनसमतिक्रमः॥ तत्र कतमा स्कन्धपरिज्ञा ? यदिदं मरीच्युपमतां स्कन्धानामवतरति॥ तत्र कतमा धातुसमता ? यदिदं निर्मितोपमानां धातूनां प्रतिनिसर्गः॥ तत्र कतम आयतनाप्रकर्षः ? यदिदं प्रतिभासोपमानामायतनानां प्रतिनिसर्गः॥ ---- तृष्णाप्रहाणम् ? यदिदं सर्वधर्माणामनालम्बनता॥ ---- अनुत्पादसाक्षात्क्रिया ? यदिदं सर्वधर्माणामनुपलब्धिः॥ ---- क्रियावतारः ? यदिदं वीर्यसमुत्थितस्य दुःखस्य विप्रणाशः॥ ---- हेतुदीपना ? यदिदं प्रतिश्रुत्कोपमानां स्कन्धानामभिनिर्वृत्तिः॥ ---- फलाविप्रणाशः ? यदिदं स्वप्नोपमस्य कर्मफलस्याविप्रणाशः॥ ---- धर्मदर्शनम् ? यदिदं सर्वधर्माणामपश्यनता॥ ---- मार्गभावना ? यदिदं सर्वधर्माणामनुपलब्धिभावना॥ ---- तथागतसमवधानम् ? यदिदं सर्वबुद्धानां शिक्षाप्रतिपत्तिः॥---- तीक्ष्णप्रज्ञता ? यदिदं सर्वधर्माणामनुत्पत्तिकक्षान्तिः॥ ---- सत्त्वानुप्रवेशज्ञानम् ? यदिदं इन्द्रियपरापरज्ञताज्ञानम्॥



तत्र कतमद् धर्मज्ञानम्? यदिदं सर्वधर्माणामनुपलब्धिः॥ ---- प्रतिसंविदावतारज्ञानम् ? यदिदं यथाभूतधर्मनयप्रवेशः॥ ---- अक्षरप्रभेदज्ञानम् ? यदिदं त्रिमन्त्रप्रयोगज्ञानम्, आकारानाकारज्ञानम्॥ ---- वस्तुसमतिक्रमः ? यदिदं अवस्तुबुध्यना॥ ---- घोषपरिज्ञा ? यदिदं प्रतिश्रुत्कोपमावतारज्ञानम्॥ ---- प्रामोद्यप्रतिलाभः ? यदिदं सर्वधर्माणामनुपलब्धिः, संसारात् दुःखस्य उत्सर्गो भारावहरणम्॥ ---- धर्मप्रीत्यनुभवनता ? यदिदं अववादसंतोषणानुत्सर्गस्वयानानुशंसापश्यना॥ ---- आर्जवता ? यदिदं आर्यसत्यप्रतिवेधः॥---- रिजुकता ? यदिदं ईर्यापथस्याकल्पनता॥ ---- अपगतभृकुटिता ? यदिदं दोषप्रहाणम्॥ ---- सौशील्यता ? यदिदं सुखसंवासता॥ ---- माधुर्यता ? यदिदं परेषु हितवस्तुतां॥ ---- पूर्वालापिता ? यदिदं एहिस्वागतवचनता लघूत्थानता॥ ---- गुरुगौरवता ? यदिदं गुरूणामन्तिके भयं च कल्याणमित्रता च॥ ---- गुरुशुश्रूषा ? यदिदं गुरुणामुपस्थानावस्थानपरिचर्या॥ ---- उपपत्तिसंतुष्टिः ? यदिदं सर्वोपपत्तिष्वनास्वादनता।---- शुक्लधर्मातृप्तता ? यदिदं शुक्लधर्माणां पर्येष्टिः किंकुशलमार्गणता च॥



तत्र कतमा आजीवपरिशुद्धिः ? यदिदं इतरेतरसंतुष्टिता अकूहणता अनैषिकता, लाभेन लाभाचिकीर्षणता च॥ ---- अरण्यवासानुत्सर्गः ? यदिदं अनिक्षिप्तधुरता कुशलेषु धर्मेषु प्रान्तशय्यासनाभिरतिर्वनगहनगिरिदुर्गगुहाकन्दरेष्वभिरतिः धर्मप्रीत्यनुभवनता च। असंसर्गः गृहिप्रव्रजितैरभिसत्कारश्लोकेनानध्यवसानता तृष्णाप्रहाणध्यानप्रीत्यनुभवनता च। अयमुच्यतेऽरण्यवासानुत्सर्गः॥ तत्र ---- भूम्यवस्थानज्ञानम् ? यदिदं श्रावकभूमिफलव्यवस्थानज्ञानं प्रत्येकबुद्धभूमिव्यवस्थानज्ञानं बोधिसत्त्वभूमिव्यवस्थानज्ञानं च। तत्र ---- स्मृत्युविप्रणाशः ? यदिदं अनित्यदुःखशून्यानात्ममनसिकारः॥ तत्र ---- स्कन्धकौशल्यज्ञानम् ? यदिदं स्कन्धधात्वायतनप्रभेदज्ञानं च तत्र चानुपलब्धिः॥ तत्र ---- अभिज्ञासाक्षात्क्रिया ? यदिदं चतुर्णामृद्धिपादानां प्रतिलम्भः ऋद्धिविकुर्वणता च॥ तत्र ---- क्लेशापकर्षः ? यदिदं रागद्वेषमोहप्रहाणम्॥ तत्र ---- वासनानुसंघिसमुद्धातज्ञानम् ? यदिद पूर्वबालचरिविजुगुप्सनता श्रावकप्रत्येकबुद्धभूम्यस्पृहणता च॥ तत्र---- विशेषगामिता ? यदिदं बुद्धवैशारद्यप्रतिसंविदां निष्पादनता॥ तत्र ---- भावनाभिनिष्यन्दः ? यदिदं अनुनयप्रतिघप्रहाणम्॥ तत्र ---- आपत्तिकौशल्यम् ? यदिदं प्रातिमोक्षविनयसंवरः॥ ---- पर्युत्थानविष्कम्भणम् ? यदिदं अत्ययदेशना आयतिसंवरश्चाकुशलानां धर्माणाम्॥ ---- अनुनयप्रहाणम् ? यदिदं त्रैधातुकभवतृष्णालतासमुद्धातोऽसमुत्पन्नानां चाकुशलानां धर्माणामनुत्पादनता, उत्पन्नानां च कुशलमूलानां धर्माणामविप्रणाशः। ---- भवसमतिक्रमः ? यदिदं त्रैधातुकानुपलब्धिः, अमनसिकारता च॥ ---- जातिस्मरता ? यदिदं पूर्वेनिवासज्ञानम्॥ ---- कर्मविपाकनिष्काङ्क्षणता ? यदिदं उच्छेदशाश्वतविवर्जनता॥ तत्र ---- धर्मचिन्ता ? यदिदं यथाभूतचिन्ता॥ तत्र ---- श्रुतपर्येष्टिः ? यदिदं श्रावकप्रत्येकबुद्धपिटकस्य बोधिसत्त्वपिटकस्य च आधारणता भावनता च॥ ---- ज्ञानतीक्ष्णता ? यदिदं स्वप्नोपममनुत्पादज्ञानम्॥ ---- ज्ञानतृष्णा ? यदिदं ज्ञानपर्येष्टिः॥ ---- ज्ञानावबोधः ? यदिदं अनुत्तरसम्यक्संबोध्यभिनिष्पादनता च॥ ---- आजानेयभूमिः ? यदिदं बोधिसत्त्वशिक्षास्थानम्॥ ---- शैलोपमता ? यदिदं बोधिचित्तस्यानुत्सर्गः ? ---- अकम्पनता ? यदिदं क्लेशैरसंहार्यता॥ ---- अचलनता ? यदिदं सर्वनिमित्तानाममनसिकारः॥ ---- अवैवर्त्यलक्षणम् / यदिदं षट्पारमितानामखण्डनता, अन्यलोकधातुस्थितानां बुद्धानामभीक्ष्णदर्शनता च॥ ---- कुशलधर्माभिसंपत् ? यदिदं आसन्नीभावोऽनुत्तरायाः समक्संबोधेः॥ ---- पापकर्मजुगुप्सनता ? यदिदं आयतिसंवरता चानुत्पादश्च पापस्य॥ ---- क्लेशानामसमुदाचारः ? यदिदं अविद्याया भवतृष्णायाश्च क्रोधस्य चानुत्पादनता॥ ---- शिक्षाया अपरित्यागः ? यदिदं कर्मविपाकपत्तीयनता बुद्धगौरवता च॥ ---- समाधिव्यवस्थानम् ? यदिदं चित्तचैतसिकानां धर्माणामनुत्पादाव्ययकौशल्यं चित्तैकाग्रता च॥ ---- सत्त्वाशयज्ञानम् ? यदिदं इन्द्रियपरापरज्ञताज्ञानम्॥---- उपपत्तिविशेषज्ञानम् ? यदिदं पञ्चानां गतीनां व्यवस्थानज्ञानम्॥ ---- ज्ञानानन्तता ? यदिदं लौकिकलोकोत्तरेषु शिल्पेष्वनाभोगज्ञानम्॥ ---- वचनप्रतिसंघिज्ञानम् ? यदिदं तथागतसंघाभाष्यानुबुध्यनता॥ ---- गृहावासपरित्यागः ? यदिदं कायचित्तविवेकाभिनिष्क्रमः॥ ---- त्रैधातुकेऽनभिरतिः ? यदिदं त्रैधातुकयथाभूतदर्शनता॥ ---- चित्तस्यानवलीनता ? यदिदं चित्तस्यापरित्यागः समापद्यमानापरित्यागश्च॥---- धर्मेष्वभिनिवेशः ? यदिदं सर्वस्नेहप्रहाणम्॥ ---- धर्मपरिग्रहः ? यदिदं बुद्धबोध्यारक्षा, एषां चैव सूत्रान्तानां प्रतीच्छनता॥ ---- धर्मगुप्तिः ? यदिदं सद्धर्मप्रतिक्षेपकाणां सहधर्मेण निग्रहः॥ ---- कर्मविपाकपत्तियनता ? यदिदं लज्जया पापकात् कर्मणो विरतिः, कुशलधर्मपर्येष्टौ चाभियोगः॥ ---- विनयकौशल्यम् ? यदिदं प्रकृत्यायपत्त्यनापत्तिबुध्यनता॥ ---- अधिकरणव्युपशमः ? यदिदं गणविवर्जनता॥ ---- अविग्रहोऽविवादः ? यदिदं लौकिककथानिरर्थिकता॥ ---- क्षान्तिभूमिः ? यदिदं कायचित्तपीडाधिवासनता॥ ---- क्षान्तिसमादानम् ? यदिदं परतो दुरुक्तानां वचनपथानामध्युपेक्षा क्षान्त्यखण्डनता च॥ ---- धर्मप्रविचयः ? यदिदं स्कन्धधात्वायतनानां प्रभेदः संक्लेशव्यवदानपक्षस्य च प्रभेदस्तेषां चानुपलब्धिः॥ ---- धर्मविनिश्चयकौशल्यम् ? यदिदं सर्वधर्माणामनभिलापः॥ ---- धर्मपदप्रभेद्ज्ञानम् ? यदिदं सर्वधर्माणां व्यवस्थाननिस्तीरणता॥ ---- धर्मपदनिर्हारकौशल्यम् ? यदिदं यथाभूतानां धर्माणां निर्देशः॥ ---- अर्थानर्थसंभेदनिर्हारकौशल्यज्ञानम् ? यदिदं धर्मप्रकृत्यनुत्क्षेपाप्रक्षेपः॥ ---- पूर्वान्तज्ञानम् ? यदिदं हेतुज्ञानम्॥ ---- अपरान्तज्ञानम् ? यदिदं प्रत्ययज्ञानम्॥ ---- त्रिमण्डलपरिशुद्धिज्ञानम् ? यदिदं अतीतानागतप्रत्युत्पन्नानां धर्माणामनुपलब्धिः, अमनसिकारिता च॥ ---- चित्तावस्थानम् ? यदिदं चित्तानुपलब्धिः॥---- कायव्यवस्थानम् ? यदिदं कायगतानुस्मृतिः॥ .... ईर्यापथलक्षणम् ? येयमार्यधर्मासंभ्रान्तता। ---- ईर्यापथस्याविकोपनता ? यदिदं प्रच्छन्नकल्याणता॥ .... ईर्यापथस्याविकल्पनता ? यदिदं विगतपापेच्छता॥ ---- इन्द्रियप्रासादिकता ? यदिदं धर्मगतमनसिकारता युक्तभाणिता कालज्ञता यथाभूतानां धर्माणां भूतप्रकाशनता॥

.... लोकज्ञता ? यदिदं अतिक्रममसंप्रजानता॥ ....मुक्तत्यागिता ? यदिदं सतां वस्तूनामग्रहणता, अमात्सर्यता च॥ .... प्रततपाणिता ? यदिदं संविभावशीलता॥ .... अगृहीतचित्तता ? यदिदं श्रद्धानाविलता॥ ....व्यपत्रापिता ? यदिदं अमुखरता॥ .... ह्रियापणत॥ यदिदं अनभिमुखता॥ .... अकुशलचित्तजुगुप्सनता ? यदिदं बालधर्मबुध्यनता तैश्चासमवधानम्॥ .... धूतानवसृजनता ? यदिदं दृढसमादानता॥ .... चारित्रसमवधानता ? यदिदं चर्यापथक्रमसंजाननता॥ .... प्रीतिसमुदाचारः ? यदिदं कुशलानां धर्माणामनुशंसाचित्तता॥ .... गुरूणामासनप्रत्युत्थानम् ? यदिदं निहतमानता, अनालस्यता चा॥ .... मानस्य निग्रहः ? यदिदं आत्मनोऽनुपलब्धिरनालम्बनता च॥ .... चित्तस्य संग्रहः ? यदिदं शुक्लधर्माणामविप्रणाशज्ञानम्।....चित्तोत्साहनता ? यदिदं वीर्यफलाविप्रणाशज्ञानम्॥ .... अर्थप्रतिसंविज्ज्ञानम् ? यदिदं यथाभूतसत्यप्रतिवेधज्ञानम्॥ .... ज्ञानानुबोधः ? यदिदं लौकिकलोकोत्तराणां धर्माणामनुबुध्यनता॥ .... अज्ञानविगमः ? यदिदं यथाभूतानां धर्माणामध्यारोपविगमः॥ .... चित्तप्रवेशज्ञानम् ? यदिदं उत्पादव्ययज्ञानम्॥ .... आहारनिर्हारकौशल्यज्ञानम् ? यदिदं तीक्ष्णप्रज्ञता॥ .... रुतरवितज्ञानम् ? यदिदं यथाभूतधर्मप्रकाशनता॥ ....व्यवस्थानज्ञानम् ? यदिदं यथाभूतस्यावतारज्ञानम्॥ ....अर्थविनिश्चयः ? यदिदं संस्कारस्कन्धोच्छेदः॥ ....अर्थानर्थविवर्जनता ? यदिदं भवसमतिक्रमः, परेषां च भवसमतिक्रमणावतारणता च॥ .... सत्पुरुषाश्रयः ? यदिदं बुद्धाविरहितता॥ ....सत्पुरुषसमवधानम् ? यदिदं बुद्धबोधिसत्त्वप्रत्येकबुद्धश्रावकसेवनता॥ .... असत्पुरुषवर्जनता ? यदिदं उपलम्भिकानां कुसीदानां च विवर्जनता॥ .... ध्यानाभिरतिः ? यदिदं कामकण्टकविवर्जनता, ध्यानानामनुत्सर्जनता, प्रीत्यविजहता च॥ .... ध्यानेष्वनध्यवसानम् ? यदिदं त्रैधातुकसमतिक्रमणच्छन्दः सत्वपरिपाचनाच्छन्दः उत्तरिप्रज्ञावभासच्छन्दश्च॥ ....अभिज्ञाविकुर्वणता ? यदिदं पञ्चस्वभिज्ञासु स्थित्वा दुर्विज्ञेयानां बुद्धधर्माणां परेभ्यः संप्रकाशनता॥ .... नामसंकेतः ? यदिदं अपरिनिष्पन्नानां नाम्नामनुबुध्यनता॥ .... प्रज्ञप्तिव्यवहारः ? यदिदं लोकव्यवहारः॥ ....प्रज्ञप्तिसमुद्धातः ? यदिदं प्रव्याहारज्ञानम्॥ ....संसारनिवृत्तिः ? यदिदं संसारदोषप्रत्यवेक्षा॥ .... लाभानर्थिकता ? यदिदं भूताल्पेच्छता॥ .... लाभसत्कारानादेयता ? यदिदं अनुत्कण्ठता च विगतपापेच्छता च॥ .... अवर्णैरमङ्कुभावता ? यदिदं स्कन्धधातुपरीक्षाज्ञानम्॥ .... भूतानां वर्णानामनधिवासनता ? यदिदं प्रतिच्छन्नकल्याणता च लाभसत्कारस्य चान्तरायबुध्यनता॥ .... सत्कारेषूपेक्षा ? यदिदं कर्मविपाकबुध्यनता॥ .... असत्कारेष्वमङ्कुभावता ? यदिदं योगस्यानुत्सर्जनता॥ .... निन्दायामकुप्यनता ? यदिदं लौकिकधर्मप्रत्यवेक्षा॥ .... प्रशंसायामुपेक्षा ? यदिदं कल्याणधर्मपर्येष्टिनिष्क्रमणम्॥ .... अलाभेऽलीनता ? यदिदं स्वयंकृतानां धर्माणां प्रत्यवेक्षणता। .... गृहीभिः सार्धमसंस्तवः ? यदिदं आमिषकिंचिद्विवर्जनता॥

.... प्रव्रजितैः सार्धमसंस्तवः ? यदिदं अयुक्तविवर्जनता च युक्तपर्येषणता च॥ ....अगोचरविवर्जनता ? यदिदं पञ्चानां निवरणानां प्रहाणम्॥ .... गोचरप्रचारः ? यदिदं स्मृत्युपस्थानानां भावना॥ ....आचारसंपद् ? यदिदं परानुरक्षा॥ ....आचारविवर्जनता ? यदिदं आत्मनः कल्याणधर्मानुरक्षणता॥ .... कुलानामदूषणता ? यदिदं ज्ञात्रविवर्जनता॥ .... शासनरक्षाः ? यदिदं धर्मपर्येष्टिसमादानता धर्मानुधर्मप्रतिपत्तिश्च॥ .... अल्पभाष्यता ? यदिदं शमथप्रतिलम्भः॥ .... मार्दवता ? यदिदं विपश्यनाप्रतिलम्भः॥ ....प्रतिवचनकौशल्यम् ? यदिदं उत्तरप्रत्युत्तरज्ञानम्॥ .... प्रत्यर्थिकनिग्रहः ? यदिदं यथाभूतानां धर्माणां प्रकाशनता व्यवस्थापनता च, उपालम्भानिग्रहश्च॥ ....कालप्रतिक्रमः ? यदिदं कालज्ञता॥ .... पृथग्जनेष्वविश्वासः ? यदिदं बालधर्मदोषदर्शिता॥ ....दुःखितानामपरिभवः ? यदिदं सर्वसत्त्वेषु समचित्तता॥ .... दुःखितानां धनानुप्रयच्छनता ? यदिदं लोकामिषदानम्॥ .... दरिद्राणामनवसादनम् ? यदिदं परेषामन्तिके कृपाबुद्धिता॥ .... दुःशीलानामनुकम्पना ? यदिदं परेषामापत्तेरुद्धरणता च शीलप्रतिष्ठापनता च॥ ....हितवस्तुता ? यदिद परेषामुपकारकरणता॥ ....कृपाबुद्धिता ? यदिदं सत्त्वानामनागतदुःखपश्यनता॥ .... धर्मानुग्रहः ? यदिदं परेषां यथाभूतधर्मावतरणता॥ .... आमिषपरित्यागः ? यदिदं स्कन्धपरित्यागः, परेषां चामिषानुग्रहः॥ .... असंनिचयस्थानम् ? यदिदं आमिषजुगुप्सनता आरक्षादोषदर्शनता च॥ .... शीलप्रशंसा ? यदिदं शीलफलानुबोधः॥ .... दौःशील्यजुगुप्सनता ? यदिदं दौःशील्यदोषबुद्ध्यनता॥ .... शीलवतामकम्प्यसेवनता ? यदिदं शीलवत्सु दुर्लभसंज्ञाज्ञानम्॥ ....सर्वास्तिपरित्यागिता ? यदिदं कल्याणाशयता॥ ....अध्याशयनिमन्त्रणता ? यदिदं परेषां सुखार्थिकता॥ ....यथोक्तकारिता ? यदिदं कल्याणाशयसंपत्॥ .... अभीक्ष्णपर्युपासनता ? यदिदं कुशलगवेषणपरिपृच्छनता॥ ....प्रीत्यनुभवनता ? यदिदं अधिगमज्ञानं चागमज्ञानं च। .... दृष्टान्तज्ञानम् ? यदिदं उपमाज्ञानमववादज्ञानं च॥ .... पूर्वयोगकौशल्यम् ? यदिदं जात्यनुस्मरणता श्रुतबहुलता च॥ ....कुशलमूलपूर्वंगमता ? यदिदं बोधौ तीव्रच्छन्दता च परेषां समुत्साहनता च॥

.... उपायकौशल्यम् ? यदिदं प्रतिदेशनानुमोदनाध्येषणा कुशलानां च परिणामनाकौशल्यम्॥ ....निमित्तप्रहाणम् ? यदिदं स्वप्नोपमानां धर्माणां बुध्यनता च वस्तुविभावनता च। .... संज्ञाविवर्तः ? यदिदं विपर्यासोत्सर्गः॥ .... वस्तुलक्षणता ? यदिदं अलक्षणज्ञानम्॥ .... सूत्रान्ताभिनिर्हारकौशल्यम् ? यदिदं यथाभूतानां धर्माणां कुशलाकुशलानां उपमावदानैः संप्रकाशनता॥ .... सत्यविनिश्चयः ? यदिदं विज्ञाननिरोधो नामरूपानुत्पत्तिश्च॥ .... विमुक्तिसाक्षात्क्रिया ? यदिदं वज्रोपमसमाधेरचलनता अप्रकुप्यनता च॥ .... एकप्रव्याहारः ? यदिदं तीर्थ्यायतनविजुगुप्सनता चानुत्पत्तिकज्ञानता च॥ .... वैशारद्यप्रतिलम्भः? यदिदं बुद्धधर्मावबुध्यनता॥ .... शीलाधिष्ठानता ? यदिदं कायसंवरः प्रातिमोक्षसंवरश्च॥ .... समापत्त्यवतारः ? यदिदं त्रैधातुकवैराग्यता॥ .... प्रज्ञाप्रतिलाभः ? यदिदं सामर्थ्यज्ञानं चानुपलब्धिश्च॥ .... एकारामता ? यदिदं संगणिकादोषविवर्जनता च शुक्लधर्मानुत्सृजनता॥ .... अल्पज्ञात्रसंतुष्टिः ? यदिदं इतरेतरसंतुष्टिः॥ .... चित्तस्यानाविलता ? यदिदं निवरणानां विष्कम्भणता॥ .... दृष्टिकृतानां विवर्जनता ? यदिदं उपलम्भदृष्टिविवर्जनता॥ .... धारणीप्रतिलम्भः ? यदिदं यथादृष्टानां धर्माणां यथाभूतासङ्गसंप्रकाशनता॥ .... ज्ञानावतारः ? यदिदं प्रकृतिप्रवेशः॥ .... स्थानम् ? यदिदं शीलस्थानम्॥ ....अवस्थानम् ? यदिदं चित्तावस्थानम्॥ .... प्रतिष्ठानम् ? यदिदं श्रद्धाप्रतिष्ठानम्॥ .... प्रतिपत्तिः ? यदिदं मार्गप्रतिपत्तिः॥ .... हेतुः ? यदिदं अविद्या हेतुः संसारस्य॥ .... युक्तिः ? यदिदं विद्या युक्तिर्मोक्षस्य॥ ....नयः ? यदिदं तृष्णाप्रहाणम्॥ .... द्वारम् ? यदिदं दोषप्रहाणम् ? .... मार्गः ? यदिदं अनित्यदुःखशून्यानात्मज्ञानम्॥ .... भूमिः ? यदिदं दशाप्रणिहितभूमिः॥ ....जातिविगमः ? यदिदं जात्युपच्छेदः॥ .... ज्ञानभूमिः ? यदिदं असंमोहः॥ .... अज्ञानप्रहाणम् ? यदिदं मोहप्रहाणम्॥ ....ज्ञानप्रतिष्ठानम् ? यदिदं अप्रतिष्ठानम्॥ .... योगाचारभूमिः ? यदिदं सप्तत्रिशतां बोधिपक्षिकाणां धर्माणां भावना॥ .... बोधिसत्त्वगोचरः ? यदिदं षट्पारमिता॥ ....सत्पुरुषसंसेवना ? यदिदं बुद्धाभिनिषेविता॥ ....असत्पुरुषविवर्जनता ? यदिदं तीर्थिकानां उपलम्भदृष्टिकानां विवर्जनता॥ .... तथागतैराख्यातः ? यदिदं बुद्धबलेषु स्थित्वा प्रकृतिज्ञानेन मोक्षः॥ .... बुद्धभूमिः ? यदिदं सर्वेषां कुशलानां धर्माणां प्रतिलाभिता॥ .... पण्डितैरनुमोदिता ? यदिदं अतीतानागतप्रत्युत्पन्नैर्बुद्धैभगवद्भिः श्रावकैश्चानुमोदिताः॥ .... बालै प्रतिक्षिप्तम् ? यदिदं सर्वबालैर्दुर्विज्ञेयम्॥ .... श्रावकप्रत्येकबुद्धैर्दुविज्ञेयम् ? यदिदं बुद्धधर्माचिन्त्यता॥....अभूमिस्तीर्थिकानाम् ? यदिदं मिथ्यामानो योगिनाम्॥ .... बोधिसत्त्वैः परिगृहीताः ? यदिदं दुर्लभता च महाभैषज्यता च॥ .... दशबलैरनुबद्धम् ? यदिदं कृच्छ्रयोगेन॥ .... देवैः पुजनीयम् ? यदिदं सर्वसुखाहारकमुपादाय॥ .... ब्रह्मणा वन्दनीयम् ? यदिदं सर्वमोक्षाहारकयोगेन। .... नागैर्नमस्यनीयम् ? यदिदं सर्ववासनासमुत्यागतामुपादाय॥ ....यक्षैरनुमोदनीयम् ? यदिदं सर्वदुर्गतीनां मार्गच्छेदनतामुपादाय॥....किन्नरैः स्तवनीयम् ? यदिदं सर्वमोक्षप्रामोद्याहरणतामुपादाय ? महोरगैः प्रशंसनीयम् ? यदिदं संसारोच्छेदनतामुपादाय॥ .... बोधिसत्त्वैर्भावयितव्यम् ? यदिदं सर्वज्ञानाहारिकमुपादाय॥ .... पण्डितैः पर्यवाप्तव्यम् ? यदिदं अवैवर्त्यभूम्याहारित्रकमुपादाय॥ ....धनमनुत्तरम् ? यदिदं देवमानुषिकायाः प्रजायाः संपत्तेराहातित्रकं चोपादाय मोक्षाहारित्रकमुपादाय॥ .... दानं निरामिषम् ? यदिदं सर्वक्लेशच्छेदित्रकतामुपादाय॥ .... भैषज्यं ग्लानानाम् ? यदिदं रागद्वेषमोहप्रशमनतामुपादाय॥ .... कोशो ज्ञानस्य ? यदिदं भावनामुपादाय॥ .... अक्षयता प्रतिभानस्य ? यदिदं यथाभूतज्ञानदर्शनतामुपादाय॥ .... विगमः शोकस्य ? यदिदं निरर्थकः व्याधिदुःखबुध्यनावतरणतामुपादाय नैरात्म्यदुःखप्रजाननतामुपादाय॥ .... परिज्ञा त्रैधातुकस्य ? यदिदं स्वप्नमायाबुध्यनतामुपादाय॥ .... नावः पारमितानाम् ? यदिदं अध्याशयेन परिनिर्वातुकामानामनित्यदुःखशून्यताभावनतामुपादाय॥ .... नौरोघमध्यगतानाम्? यदिदं निर्वाणस्याहारकतामुपादाय॥ .... कीर्तिर्यशस्कामानाम् ? यदिदं विपुलधर्माहारकतामुपादाय॥ .... वर्णो बुद्धानाम्? यदिदं अनन्तगुणभैषज्यदानपतिमुपादाय॥ .... यशस्तथागतानाम् ? यदिदं सर्वगुणसुखमोक्षदानपतिमुपादाय॥ .... स्तवो दशबलानाम् ? यदिदं दुर्लभधर्मरत्नदानपतिमुपादाय॥ .... गुणा बोधिसत्त्वानाम् ? यदिदं धर्मशिक्षिततामुपादाय॥ .... उपेक्षा कारुणिकानाम् ? यदिदं कृतबुद्धकृत्यकरणीयतामुपादाय॥ .... मैत्र्या दोषप्रशमनम् ? यदिदं प्रतिघप्रतिपक्षतामुपादाय॥ ....श्वासो महायानिकानाम् ? यदिदं सर्वबुद्धधर्माभिप्रायपारिपूरित्रकमुपादाय॥ .... प्रतिपत्तिः सिंहनादनादिनाम् ? यदिदं अग्रधर्मश्रेष्ठधर्माहारित्रकमुपादाय॥ .... मार्गो बुद्धज्ञानस्य ? यदिदं सर्वकुशलधर्माहारित्रकमुपादाय॥



.... मुद्रा सर्वधर्माणाम् ? यदिदं पारादपारमवबुध्यनतामुपादाय॥ .... असंहार्यता सर्वज्ञानस्य ? यदिदं सर्वाकुशलधर्मप्रहाणाय च संवर्तते सर्वकुशलधर्माहारणतायै च सर्वसत्त्वमोक्षाहरणतायै संवर्तते॥ .... उद्यानं बोधिसत्त्वानाम् ? यदिदं सर्वप्रीतिप्रामोद्यात्मसुखेन सर्वसत्त्वसुखाहरणतामुपादाय॥ .... विद्रापणं मारसैन्यानाम् ? यदिदं सर्वबलाहारित्रकमुपादाय सर्वक्लेशशमनं चोपादाय॥ .... विद्या क्षेमगामिनाम् ? यदिदं सर्वोपद्रवक्षयाय संवर्तते॥ .... अर्थः सिद्धानाम् ? यदिदं सर्वधर्मसंपत्त्याहारित्रकमुपादाय॥ .... परित्राणममित्रमध्यगतानाम् ? यदिदं सर्वोपलम्भिकानां मिथ्यादृष्टिकानां पराजयतायै संवर्तते॥ .... सहधर्मेण तीर्थिकानां निग्रहः ? यदिदं सहधर्मेण तीर्थिकानां निग्रहमुपादाय॥ ....सत्याकारो वैशारद्यानाम् ? यदिदं सर्वधर्माकोटितप्रत्याकोटितक्षेमतामुपादाय॥ .... भूतपर्येष्टिर्बलानाम् ? यदिदं अविपरीतयोगेन॥ .... पूर्वनिमित्तमष्टादशानामावेणिकानां बुद्धधर्माणाम् ? यदिदं सर्वशुक्लधर्माहरणतामुपादाय॥ .... अलंकारः ? यदिदं द्वात्रिंशतां महापुरुषलक्षणानामाहारकमुपादाय॥ .... रतिर्मोक्षकामानाम् ? यदिदं आदिमध्यपर्यवसानकल्याणतामुपादाय॥ .... प्रीतिर्ज्येष्ठपुत्राणाम् ? यदिदं पैतृकं धनं बुद्धधनानुभावाहारकमुपादाय॥ .... पारिपूरिर्बुद्धज्ञानस्य ? यदिदं सर्वशुक्लधर्मानुरक्षणतामुपादाय सर्वशुक्लधर्मानन्यपोषणाहरणतामुपादाय॥ ....अभूमिः सर्वश्रावकप्रत्येकबुद्धानाम् ? यदिदं उदाराप्रमेयबुद्धधर्माहारकमुपादाय॥ .... संविशुद्धिश्चित्तस्य ? यदिदं सर्वमलप्रहाणाय संवर्तते॥ .... परिशुद्धिः कायस्य ? यदिदं सर्वग्लानिप्रशमनतामुपादाय॥ .... परिनिष्पत्तिः विमोक्षमुखानाम् ? यदिदं अनित्यदुःखशून्यानात्मशान्तप्रत्यवेक्षणतामुपादाय॥ .... असंक्लिष्टता रागेण ? यदिदं अमृतपदाहारिकमुपादाय॥ .... विगमो दोषस्य ? यदिदं महामैत्र्याहारिकमुपादाय॥ .... अभूमिर्मोहस्य ? यदिदं भूतधर्मालोकाहारकमुपादाय॥ .... आगमः संज्ञानस्य ? यदिदं सर्वलौकिकलोकोत्तरकायज्ञानस्योत्पादमुपादाय॥ .... उत्पादो विद्यायाः ? यदिदं सर्वयोनिशोमनसिकारहरणतामुपादाय॥ .... प्रहाणमविद्यायाः ? यदिदं सर्वयोनिशोमनसिकारविगमाय संवर्तते॥ .... तृप्तिर्विमुक्तिसाराणाम् ? यदिदं आर्यमाहात्म्याहरणतामुपादाय॥ .... तुष्टिः समाधिसाराणाम् ? यदिदं सर्वसुखचित्तैकाग्राहरणतामुपादाय॥ .... चक्षुर्द्रष्टुकामानाम् ? यदिदं अहंपश्यितामुपादाय॥ .... अभिज्ञा विकुर्वितुकामानाम् ? यदिदं अनावरणतामुपादाय कामनीयधर्मतां चोपादाय॥ .... ऋद्धिरभिभवितुकामानाम् ? यदिदं सर्वधर्मविकल्पितज्ञानानावरणतामुपादाय॥ .... धारणी श्रुतार्थिकानाम् ? यदिदं सर्वधर्मनिर्वाणसमतामुपादाय॥ .... स्मृतेरसंप्रमोषः ? यदिदं निर्वाणालम्बनप्रकृतिव्युपशमतामुपादाय॥ .... अधिष्ठानं बुद्धानाम् ? यदिदं अनन्ताहरणतामुपादाय॥ .... उपायकौशल्यं नाथानाम् ? यदिदं सर्वसुखक्षेमगमनतामुपादाय॥ .... सूक्ष्मम ? यदिदं निर्वाणालम्बनव्युपशमतामुपादाय॥ .... दुर्विज्ञेयम् ? यदिदं दुःखप्रतिज्ञानतामुपादाय॥ .... दुराजानतानभियुक्तैः ? यदिदं अप्रतिलब्धपूर्वतामुपादाय॥ .... विवर्तोऽक्षराणाम् ? यदिदं सर्ववाक्यकथानुपलब्धितामुपादाय॥ .... दुर्विज्ञेयो घोषेण ? यदिदं सर्वधर्माचिन्त्यतामुपादाय॥ .... अज्ञातं विज्ञैः ? यदिदं रत्नमहार्थिकतामुपादाय॥ .... ज्ञानं सुरतैः ? यदिदं सत्काराजानतामुपादाय॥ .... विबुद्धमल्पेच्छैः ? यदिदं सत्काराजानतामुपादाय॥ .... उद्गृहीतमारव्धवीयैः ? यदिदं अनिक्षिप्तधुरतामुपादाय॥ .... धारितं स्मृतिमद्भिः ? यदिदं कृताविप्रणाशतामुपादाय॥ .... क्षयो दुःखस्य ? यदिदं रागद्वेषमोहसंवर्तनतामुपादाय॥ .... अनुत्पादः सर्वधर्माणाम् ? यदिदं सर्वविज्ञाननिरोधतामुपादाय॥ .... एकनयनिर्देशः॥ यदिदं सर्वभवगतिच्युत्युपपत्त्यायतनानां सर्वधर्माः स्वप्नोपमा इति सर्वधर्मानुत्पाद्यतामुपादाय ? अयमेषां त्रयाणां पदशतानां निर्देशो द्रष्टव्यः। अयं स उच्यते कुमार सर्वधर्मस्वभावसमताविपञ्चितो नाम समाधिः॥



इति श्रीसमाधिराजे एकोनचत्वारिंशतितमः परिवर्तः॥ ३९॥